جايگاه بيع مشروط در ايران

The status of conditional sale in Iran

بيع شرط يكي از انواع عقود است كه نكات حقوقي آن بسيار مهم و پيچيده است. بسياري از افراد به دليل ناآگاهي و نيز مشكلات مالي اقدام به انجام اين نوع عقد مي‌كنند و به دليل رعايت نكردن برخي نكات، سرمايه زندگي خود را از دست مي‌دهند. «بيع شرط» عبارت است از معامله‌اى كه در آن براى فروشنده، حقّ خيار در نظر گرفته مي‌شود؛ به اين نحو كه در صورت پس‌دادن بهاى كالا به خريدار در مدّتى معيّن، معامله فسخ مي‌گردد؛ مانند آنكه فروشنده‌ي خانه، با خريدار توافق كند چنانچه ظرف يك سال پس از معامله، بهاى خانه را به وى برگرداند حقّ فسخ معامله را داشته باشد. پس اگر فروشنده سر مدّت، بهاى كالا را بر نگرداند بيع لازم و قطعي شده و حقّ فسخ وى ساقط مى‌شود. حال در اين معامله، به خود قرارداد، «بيع شرط» و به تسلّط فروشنده بر حقّ خيار، «خيار شرط» گفته مي‌شود. البته آنچه در باب تجارت با عنوان «خيار شرط» معروف شده، علاوه بر بيع، در ديگر عقود لازم – غير از نكاح و وقف – نيز جارى بوده و هر يك از طرفين مي‌توانند شرط كنند كه داراي اين حق باشند.همچنين اگر خيار شرط بدون مدت ذكر شد، امكان تنفيذ خيار شرط وجود دارد، اما حداكثر مهلت آن تا سه روز مي‌باشد.