تعيين مكان هاي مستعد تأمين منابع آب كوچك از طريق احداث سد زيرزميني در حوضه آبريز يزدان‌آباد

امروزه يكي از معيارهاي قرارگيري در جمع كشورهاي توسعه يافته، مديريت و بهره‏برداري بهينه از منابع انرژي، به‏خصوص منابع آب، مي‏باشد. با توجه به اينكه بيشتر مناطق ايران داراي اقليم گرم و خشك است و زمان و ميزان بارش در نقاط مختلف آن متفاوت است، تأمين منابع آب در هر نقطه از كشور با مديريت منابع آب‏هاي سطحي و زيرسطحي ضروري مي‏باشد. با توجه به شرايط آب و هوايي مناطق گرم و خشك كشور، يكي از روش‏هاي مناسب تأمين منابع آب كوچك، استفاده از سدهاي زيرزميني مي‏باشد. منطقه مورد مطالعه، حوضه آبريز دشت يزدان‏آباد در جنوب‏غرب كوير حاج عليقلي دامغان انتخاب شده است كه بخشي از مسير راه‏آهن تهران– مشهد از قسمت شمال‏غربي حوضه، در فاصله‏ي ايستگاه‏هاي هفت‏خوان و لارستان، عبور مي‏كند. براي مكان‏يابي سدهاي زيرزميني، مطالعات حوضه‏هاي آبريز منتهي به مسير ريل راه‏آهن انجام شده است. براي اين منظور، پارامترهاي مؤثر در مكان‏يابي جهت احداث سد زيرزميني شامل: شبكه آبراهه، شيب، زمين‏شناسي، گسل، چاه، چشمه و مسير عبور ريل راه‏آهن تعيين شدند. لايه‏هاي اطلاعاتي و حريم‏هاي لازم بر اساس خصوصيات منطقه و پژوهش‏هاي مشابه در محيط نرم افزار ArcGIS آماده شدند و سپس با استفاده از منطق بولين و تلفيق نقشه‏هاي نهايي، مناطق مستعد جهت تأمين منابع آب براي ايستگاه‏هاي راه‏آهن موجود در بخشي از اين حوضه آبريز كويري تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه در اين حوضه، در بين عوامل مؤثر در مكان‏يابي، بيشترين تأثير را پارامتر آبراهه و كمترين تأثير را پارامترهاي چاه‏ و چشمه‏ به خود اختصاص داده‏اند. تعداد 9 محور مناسب جهت تأمين منابع آب با احداث سد زيرزميني شناخته شد، كه از آب تأمين شده مي‏توان براي حل مشكلات كمبود آب و توسعه ايستگاه ياد شده استفاده نمود.