دگرگوني هويت ايراني و انيراني در حماسه حمزه‌نامه

در حماسه حمزه‌نامه، تقابل هويت ايراني و انيراني كه در ساير متون حماسي ملي و مصنوع فارسي وجود دارد، دچار تغييرات جدي شده است. در اين حماسه قهرمان داستان عربي (انيراني) است كه از صحابه رسول خدا بوده اما تمام خويش‌كاري‌هاي ايرانيان را دارد. سپاه همراه وي نيز كه داستان آن‌ها را ستوده از جمله انيرانيان‌اند كه تمام خويش‌كاري هويت پهلواني و جوانمردي به آن‌ها داده شده است. در مقابل ايرانيان داستان (كيانيان) خويش‌كاري انيراني و ديگري هويت ايراني تصوير شده‌اند. حمزه‌نامه با حفظ مفاهيم هويتي در تعريف خود تمايز ديگري در هويت ايراني، مصاديق هويت ايراني و انيراني را در داستان جابجا كرده است. اين پژوهش ضمن توصيف اين جابجايي به تبيين اين تفاوت هويتي مي‌پردازد. با توجه به گفتمان حاكم بر متن، مشخص است كه در اين برهه ايرانيان تلاش نمودند از پيشينه كافركيشي خود تبري جسته و استمرار هويتي خود را از طريق اخلاق باستاني جوان‌مردي در صحابه حضرت رسول بازجويند.