عرفان و تصوف اسلامي-ايراني و نسبت آن با هويّت فرهنگي ايرانيان

هويت فرهنگي واقعيتي است كه در ژرفاي روح و جان يك ملت ريشه دوانده و از چنان ثباتي برخوردار است كه گويي خلق ‌و خوي مردم يا طبيعت ثانوي ايشان شده است. از سويي آنچه در پايداري و سربلندي هويت فرهنگي ايرانيان در طول تاريخ نقش عمده اي ايفا كرده است، گذشتۀ تاريخي و ميراث مكتوبي است كه همواره بزرگان ادب پارسي در آثار خود به يادگار گذاشته اند. از ديگر سو، مذهب تشيع به‌عنوان شكل ويژه اي از دين ورزي كه با روحيۀ حقيقت‌طلبي و جوانمردي ايرانيان سازگاري داشته است، مؤلفه اي حياتي براي هويت فرهنگي ايرانيان محسوب مي شود. عرفان و تصوف اسلامي-ايراني صورتي ويژه از تعريف توأمان دين و عرفان است كه مختص ايرانيان بوده و نه‌تنها به سبب پيوند با ادبيات فارسي و مذهب تشيع، بلكه به سبب حضور رمزي و نمادين عناصر اساطيري و فرهنگي ايران باستان، شكلي منحصر به فرد به خود گرفته است و مسيري متفاوت از تصوف عراق و ديگر سرزمين هاي اسلامي طي مي كند و از اين رو، مي‌تواند يكي از شاخص هاي مهم در تعريف هويت فرهنگي ايرانيان باشد و به حفظ آن كمك كند.