نقش بغداد در شناسايي هويت فرهنگي ايرانيان در بستر تمدن اسلامي

بغداد شهري است كه در بستر تمدن كهن ايران باستان بنا شده و در طول تاريخ اسلام نقش بسيار مهمي را در قامت مركز تبادل فرهنگي ايراني- اسلامي ايفا كرده است. هويت فرهنگي و تمدني ايران باستان در ساخت و درخشش شهر بغداد نمايان گرديد و در دوران طلايي تمدن اسلامي اين شهر به‌عنوان ميراث‌دار تمدن ايراني به اعتلاي جنبه‌هاي تمدني اسلام كمك شاياني كرد تا آن‌جا كه مي‌توان تبلور تمدن اسلامي را در اين شهر جستجو كرد. اما آنچه حائز اهميت است و در اين پژوهش قابل تحليل و بررسي، نقش اين شهر در شناساندن هويت فرهنگي و تمدني ايرانيان به تمدن اسلامي مي‌باشد كه در مؤلفه‌هاي متعددي قابل ارائه است؛ ازجمله مكان‌گزيني اين شهر، معماري و نحوه ساخت اين شهر، نهادها و ساختارهاي اداري و ديواني كه مديريت جامعه اسلامي را از اين مركز برعهده مي‌گرفتند و از همه مهم‌تر نقش علمي و فرهنگي كه اين شهر در دوران اوج اعتلاي تمدن اسلامي برعهده گرفت و مكاني براي تلفيق ميراث تمدن‌هاي بزرگ در بستر تمدن اسلامي گرديد. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه اين شهر محلي براي تلاقي فرهنگ ملل مفتوحه است كه پس از يك دوره تنش‌هاي نظامي به مكاني براي مبادلات و مناسبات فرهنگي و تمدني تبديل شد. نوآوري پژوهش اخير از اين‌رو است كه بغداد، ايرانيان را به‌عنوان فعال‌ترين عناصر جهت همكاري در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامي در دل خود جاي داد و از هوش و توانمندي آنان در امور حكومتي بهره برد. در حقيقت حضور ايرانيان در مركز خلافت اسلامي سبب شناسايي هويت فرهنگي و تمدني ايرانيان در بستر تمدن اسلامي گرديد.