گونه هاي عناصرِ سازهايْ در معماري بَدْو اسلام

Types of instrumental elements in Badu and Islamic architecture

اسلام پس از پايه گذاري به سرعت گسترش پيدا كرد و عمده مناطق آفريقاي شمالي، خاورميانه و جنوب شرق آسيا را دربر ميگرفت. خصوصيت متمايز هنر اين منطقه بزرگ از خودِ اسلام و نيز از سنن فرهنگي متفاوت مسلمانان جهان نشأت ميگيرد. از آنجا كه كاربرد تصاوير نمادين در اسلام به خصوص در بافتهاي مذهبياش، برخلاف هنر مسيحي، رواج نيافته است، هنرمندان هنر اسلامي فرهنگ لغتي غني از اشكال مخروطي يا زينتي را پديد آورده اند كه مشخصهاي از آثار اسلامي است. اين فرهنگ لغت شامل الگوهاي هندسي پيچيده و تاكستانهايي درهم پيچيده است كه در خارج از دنياي اسلام به نقش عربي يا اسلامي معروف است. نمايش نمادين، كه در هر زمان و مكاني متفاوت بوده، تا حدي كه ممكن بوده است ابتدا به عنوان مشهورترين نقاط در مناطقي ايجاد شد كه داراي سنتهاي نمادين پيش اسلامي استواري بودند مانند مناطقي كه تحت سلطه امپراتوري روم و روم شرقي بودند. اشكال سبكدار براي نمايش حيوانات و گياهان در مناطقي ابداع شدند كه تحت سلطه سلسله ساسانيان پارس )ايران كنوني( بودند، سلسلهاي كه ميراث بر سنتهاي هنرمندانه خاور نزديك باستان بود و از سال 222 تا 241 حكومت كرد. چون خاستگاه اسلام عرب از هنر محدودي برخوردار بود، اين نفوذ مناطق پارس و روم شرقي هنر اسلام را در طي قرون شكل گيرياش به وجود آورد. عناصر معماري اوايل اسلام بدين جهت شكل گرفتند كه به شكلي كارا به نيازهاي فيزيكي، زيست محيطي، اجتماعي، رواني و مذهبي مردم آن دوران پاسخ دهند. تحقيقات نشان ميدهند كه معماران سابقاً از عناصر متفاوت ساختمانهاي تاريخي اسلام در آثار طراحيشان كپيبرداري ميكردند بدون آنكه معنا و ارزش آنها را درك كنند. چنين روشي تنها شكل عناصر را انتقال ميداد، هرچند، آن را از بافت و ارزشهاي تاريخياش محروم ميكرد. اين مقاله به بحث اين موضوع ميپردازد كه معماران نه تنها ارزشهاي پنهان عناصر تاريخي كه چگونگي تعامل اين ارزشها و يكپارچگي آنها با اين عناصر را نيز بايد درك كنند. با درك اين موضوع، به توانايي ادراك و تعبير صحيح اين عناصر دست پيدا ميكنند و در نتيجه ميتوانند با موفقيت آن را در طراحيشان بگنجانند. اين مقاله چشم اندازي از معماري اوايل اسلام و گونه هاي سازهاي اين دوران ارائه ميكند.