چكيده فارسي :
یكی از مسائل بسیار مهم در جهان به خصوص در خاورمیانه وجود بحران قومی و بروز نوعی خاص گرایی قوی است. نیروهای واگرا در تعیین چگونگی انسجام ملی در جوامع چند قومیتی نقش عمده ای دارند. علل بروز و انگیزه های احساسات و اقدامات واگرایانه در این جوامع منشاء داخلی دارد ولی باید به عوامل جغرافیایی آن جوامع هم توجه كرد. قرارگیری جوامع قومیتی بگونه ای كه یك قوم در چند كشور همسایه پراكنده شده اند عامل تقویتی برای وگرایی و تشكیل خودمختاری می باشد. پراكندگی قوم كرد در كشورهای تركیه، عراق، سوریه و ایران، منازعات قومی در آن كشورها و جدایی طلبی این قوم در سال های اخیر ما را بر این داشت تا با مطالعه كتابخانه ای و اسناد اینترنتی و با روش توصیفی- تحلیلی وضعیت كردها را در چهار كشور مطالعه كنیم و رشد الگوی رفتاری دیاسپورا (ملحق گرایی) در بین كردها را شاهدیم. با مطالعات انجام شده به این نتیجه رسیدیم كه عوامل واگرایی كه در كشورهای تركیه و عراق گسترش بیشتری دارند در مقابل كردها الگوی رفتاری دیاسپورا قوی تری دارند در حالی كه در سوریه طی دو سال اخیر این الگو رشد كرده و در ایران وضعیت دیاسپورا ضعیف می باشد
