نقش نوين خرده نظام ترجمه در بومي سازي دانش: واكاوي تطبيقي تحولات دو دهه اخير در ايران، اردن و مالزي

پیرامون نقش ترجمه در پیدایش و تحول علوم بسیار سخن گفته شده است. بسیاری از صاحب نظران، ا ز اندیشه ترجمه ای و تأثیر آن در ترویج مكاتب علمی غربی در كشورهای در حال توسعه انتقال كرده ا ند. با وجود این، در یك دهه اخیر صاحب نظران ترجمه با تغییر دیدگاه خود كوشیده اند. از ترجمه به عنوان ابزاری برای بومی سازی آموزش بهره گیرند. هدف این پژوهش بررسی نقش نوین خرده نظام ترجمه در بومی سازی آموزش در كشورهای در حال توسعه است. در این راستا، تحولات اخیر در ایران و دو كشور اردن و مالزی (به عنوان نمونه های موفق كشورهای مسلمان و در حال توسعه) در زمینه بهره گیری از ترجمه متون علمی برای بومی سازی علوم مورد برسی تطبیقی قرار گرفته است. این پژوهش از حیث روش تحلیلی- توصیفی و از حیث روش گردآوری داده ها، كتابخانه ای است. یافته های این مطالعه نشان می دهد كه اردن و مالزی با تدوین اسناد چشم انداز بومی سازی علوم (به ویژه در عرصه علوم انسانی) از راهبرد ترجمه انتقادی متون علمی غرب برای نیل بهاین مقصود بهره گرفته اند و كوشیده اند دستاوردهای نترجمه متون غربی را با ارزش های بومی و اسلامی جوامع خود همگان سازند. مقایسه دستاوردهای این دو كشور با روند تحولات جاری در ایران نشان می دهد كه گرچه در ایران راهبرد بومی سازی علوم از سوی مسئولان كشور تبیین شده اما هدفمندسازی ترجمه متون علمی همچنان در مرحله بحث و نظریه پرازی دانشگاهی باقی مانده و هنوز به طور كامل اجرایی نشده است. به باور نگارندگان، تغییر روند كنونی در گرو تغییر نگرش منفی سیاست گذاران كشور به نقش ترجمه در بومی سازی دانش است.