بررسي رابطه بين ميانگين وزني قطر خاكدانه MWD با ميزان فرسايش و توليد رسوب در اقليم نيمه خشك

خاك یكی از با ارزشترین ثروتهای ملی هر كشور است . در قرن اخیر پدیده فرسایش خاك مسائل و مشكلات عدیده ای را برای جوامع بشری به دنبال داشته است .رهایی از این مصائب و مشكلات و پیدا نمودن راه حلهای سریع و به موقع مستلزم انجام تحقیقات وسیع و دامنه دار در سطح جهانی می باشد .فرآیند فرسایش خاك نتیجه تأثیر متقابل پارامترها و فاكتورهای مختلفی می باش د.از این بین ساختمان خاك از مهمترین فاكتورهای قابل بررسی به شمار (MWD) می رود .یكی از بهترین شاخصهای بررسی كمی ساختمان خاك، فاكتور میانگین وزنی قطر خاكدانه و میزان فرسایش و تو لید (MWD) می باشد . تحقیق حاضر جهت بررسی رابطه بین میانگین وزنی قطر خاكدانه رسوب در عرصه ای مرتعی با اقلیم نیمه خشك با استفاده از تعداد 80 عدد پلات رواناب و رسوبگیر در شرایط مختلف خاكی در شمال شرقی استان خراسان انجام شد . در این مطالعه از نتایج آنالیز های آزمایشگاهی بر روی 60 نمونه خاك دست نخورده و همچنین نتایج رسوب جمع آوری شد ه حاصل از 43 رویداد بارندگی طبیعی منفرد و رسوبزا در طول 5 سال استفاده شد . نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد كه بین میزان تولید رسوب و میانگین وزنی قطر خاكدانه رابطه منفی و معنی دار در سطح % 99 وجود دارد . نتایج رگرسیون گیری چند متغیره به روش گام به گام بین میزان رسوب تولیدی و پارامتر های مختلف اندازه گیری شده در این مطالعه كه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم فرآیند فرسایش آبی را تحت تأثیر قرار می دهند نشان داد كه میانگین وزنی قطر خاكدانه با ضریب منفی و معنی دار در سطح % 99 وارد معادله تخمینگر میزان تولید رسوب شده است. نتیجه اینكه مقاومت ذاتی خاك و پایداری خاكدانه ها در برابر جدا شدن از توده سطحی یكی از مهمترین فاكتورهای كنترل كننده میزان فرسایش و تولید رسوب به شمار می رود . بنابراین هر اقدامی در جهت افزایش پایداری ساختمان خاك می تواند به میزان قابل ملاحظه ای فرسا یش خاك را كاهش دهد.

Soil is one of the most valuable national wealth of any country. In recent century soil erosion process has brought many problems for human societies. Soil erosion process is the result of many factors effects. Among these factors, soil structure is one of the most important parameters and according to this, mean weight diameter (MWD) of soil aggregates is an appropriate quantitative index for studying soil structure. This research has been accomplished in a rangeland field with semiarid climate at north-east of Khorasan province in order to study the effects of MWD of soil aggregates on soil erosion and sediment production by experimental plots. In this study, we used the laboratory results of 60 soil samples and the results of sediment produced by 43 times of simple and erosive rainfall events at the period of 5 years. Statistical analysis of obtained data showed that there is a significantly (99%) negative relationship between amount of produced sediment and MWD of soil aggregates. The stepwise multiple regression between the amount of sediment and different parameters that has been measured in this study showed that MWD of soil aggregates has been entered in estimating equation of sediment production with the significantly (99%) negative coefficient. The results of this research showed that soil intrinsic resistance and aggregates stability is one of the significant factors in controlling soil erosion and sediment production, so increasing the stability of soil structure can significantly decrease soil erosion.