شبيه سازي سيستمي سدهاي برقابي با ستفاده از رويكرد پويايي سيستم، مطالعه موردي: حوضه كرخه

به منظور طراحی و برنامه ریزی بهره برداری از سیستمهای برقابی ، مدلهای شبیه سازی با استفاده از رویكرد روندیابی متوالی جریان و براساس اعتمادپذیری به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند . در این ر استا چنانچه هدف، مطالعه مجموعه ای از سدهای برقابی نیز باشد، به طور معمول هریك از سدها به طور جداگانه مطالعه شده و اثر سدهای بالایی تنها با اضافه كردن جریان خروجی از مخزن بالایی به آورد بی ن راهی مخزن پایینی لحاظ می شود. با توجه به تأثیر بسزای نحوه بهر هبرداری از سدهای بالایی بر روی عملكرد سدهای پایینی، در این تحقیق مدلی توسعه داده شده است كه همه سدهای برقابی یك حوضه را به طور همزمان مورد بررسی قرار داده و امكان مشاهده تغییرات ناشی از وجود یا عدم وجود یك یا چندی از سدهای مجموعه و یا مشخصات طراحی و بهره برداری از آنها را در هر گام زمانی فراهم می آورد. به عبارت دیگر مدل توسعه یافته قالب یك سامانه DSS را داشته و امكان بررسی سناریوی مختلف را ایجاد می نماید. در این مدل علاوه بر شبیه سازی هر سد به تنهایی و امكان مشاهده اثرات آن بر سدهای پایینی، امكان شبی هسازی سدها در شرایطی كه هر سد با هدف تأمین كمبود آب مورد نیاز سد پایینی مورد بهره برداری قرار می گیرد نیز موجود می باشد . با توجه به اهداف مورد توجه در توسعه این مدل و نظر به پیچیدگیهای موجود در شبیه سازی سیستمهای برقابی، در این تحقیق از رویكرد پویایی سیستم (System Dynamics (SD استفاده شده است. پویایی سیستم رویكردی برای فهم بهتر رفتار سیستمهای پیچیده به همراه روابط بسیار گسترده بین متغیرها بوده و امكان شبیه سازی سیستمهای پیچیده را با استفاده از حلقه های علت و معلولی فراهم می آورد. به منظور استفاده از رویكرد پویایی سیستم از نرم افزار Vensim كه ابزای قدرتمند در زمینه شبیه سازی و تحلیل سریع سیستمهای مختلف در محیطی گرافیكی است، مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از این نرم افزار مدل موردنظر توسعه داده شده و امكان شبیه سازی ٥ سد برقابی سری به همراه سدی با هدف آبیاری اراضی كشاورزی و تولید انرژی در انتهای سیستم ، به طور همزمان فراهم آورده شده است. این مدل برای سدهای حوضه كرخه شامل سدهای برقابی گرشا، كوران بوزان، سازبن جریان، سازبن مخزنی، سیمره و درانتها سد مخزنی كرخه با هدف آبیاری اراضی كشاورزی در اولویت اول و تولید انرژی به عنوان هدف ثانویه بكار گرفته شده است.