296

المغني في الادويه المفرده (جلد اول)

al-mugni fi-l adwiyat-il mufrada

ابن بيطار، عبدالله بن احمد، - 646هـ. ق. ebn-e baytar, 'abd-ol- lah- ebne-ahmad (- 1249)

قرن 7هـ. ق.

ويس ابن عوض

851هـ. ق.

بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله الذي انزل لِكُل داء و و دواء فاستحق بوجود نعمائه علي عباده حمداً و ثنا ... قال العبد الفقير الي ... عبدالله بن احمدبن محمد ... العشاب المعروف بابن البيطار ...

و اكل اللحم الفتي بمن لحم الخنزير و سفل الرقيق و ادمان شرب اللّبن و شرب العسل بالمآء بعد الطعام كثيراً و من اكل الخبز الوسخ الحبّ. تم المجلد الاول

دارد

تك متني

عربي

575ص.

نستعليق

خوانا

ندارد

ندارد

British Library

33918-33923

OR 2408

فنخا

ميكروفيش , نسخه الكترونيكي

پ كاتب ابن عوض، ويس

داروشناسي -- متون قديمي تا قرن 14 , پزشكي سنتي -- متون قديمي تا قرن 14 , پ‍زش‍ك‍ي‌ اس‍لام‍ي‌ -- م‍ت‍ون‌ ق‍دي‍م‍ي‌ ت‍ا ق‍رن‌ 14

طب، مفردات، ادويه مفرده، خواص دارو، ماهيت دارو، بدل‌هاي دارو، امراض اندام ها، داروشناسي

پزشكي

مالك حقوقي (خريداري نسخه ديجيتال)

كامل

33918

دارد

15

افتادگي ندارد.

image/jpg

ضياء‌الدين ابومحمد عبدالله بن احمد بن البيطار المالقى معروف به ابن بيطار (متوفي 646ق)، گياه‌شناس و داروشناس اندلسي در قرن ششم و از دانشمندان نامدار اسپانياى اسلامى (اندلس). او در شهر مالقه در اندلس در نيمه دوم قرن ششم هجرى در يك خانواده اهل علم متولد شد. اگرچه اطلاعات دقيقى در مورد دوران كودكى و نوجوانى او در دست نيست، اما او در اشبيليه نزد برخى از اساتيد از جمله نزد ابوالعباس نباتى متوفى به سال 637ق، و ابن الحجاج الاشبيلى و عبدالله بن صالح الكتامى شاگردى نموده است. ابن بيطار بعد از فراگيرى علوم گياهى در حوالى سال 617ق، درحالى‌كه حدود 20 سال داشت، اندلس را به مقصد مغرب اقصى و الجزاير و تونس و ليبى فعلى به‌منظور فراگيرى علوم گياهى ترك كرد، از آنجا به آسياى صغير (تركيه فعلى) و يونان و بيزنطه (روم) و سپس به ايران و عراق و شام و مصر سفر كرده است و در مصر به محضر الملك الكامل محمد بن ابى‌بكر بن ايوب رسيد و توانست در آنجا مسئول گياه‌شناسان آنجا شود و پس از درگذشت محمد بن ابى‌بكر بن ايوب به خدمت پسرش صالح نجم‌الدين رسيد. وى تا اواخر عمر در دمشق مستقر شده و شاگردان فراوانى داشته است و بالاخره در همين شهر در سال 646ق، وفات يافته است. شهرت ابن بيطار بيشتر به خاطر تأليف دو اثر مهم «المغني في الأدوية المفردة» و كتاب «الجامع في الأدوية المفردة» است كه اين كتاب را ابن بيطار به نام سلطان ايوبى ملك صالح نجم‌الدين، حوالى سال 635ق، تأليف نموده است (ويكي نور، مدخل «ابن بيطار، عبدالله بن احمد»).

ابن البيطار المالقي اندلسي مالقي، ضياءالدين عبدالله مالقي، ابومحمد عبدالله بن احمد ضياء‌الدين ابومحمد عبدالله بن احمد بن البيطار المالقى

از ابن بيطار آثار متعددى در پزشكى و داروسازى به‌جاى مانده است: - الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية - تفسير كتاب دياسقوريدوس - تحفة ابن البيطار في العلاج بالأعشاب و النباتات - رسالة في الأغذية و الأدوية - مقالة في الليمون - كتاب الإبانة و الإعلام بما في المنهاج من الخلل و الأوهام (ابن بيطار در اين كتاب به انتقاد از كتاب ابن جزله متوفى به سال 498ق، تحت عنوان منهاج البيان في ما استعمله الإنسان پرداخته است)؛ - كتاب الأفعال العجيبة و الخواص الغريبة - كتاب ميزان الطبيب در مورد 2 كتاب اخير اطلاعى در دست نيست (ويكي نور، مدخل «ابن بيطار، عبدالله بن احمد»).

كتابي است در بيست باب بنام ابوبكر بن ناصرالدين محمد بن سيف الدين ابى بكر بن ايوب (635- 637) (محمد تقى دانش پژوه) (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج5، ص: 3534).

الباب الاول. في الادويه المفرده النافعه من امراض الرأس الباب الثاني. في الادويه المفرده النافعه من امراض العين الباب الثالث. في الادويه المفرده النافعه من امراض الاذن الباب الرابع. في الادويه المفرده النافعه من امراض الانف الباب الخامس. في الادويه المفرده النافعه من امراض الفم الباب السادس. في الادويه المفرده النافعه من امراض الحلق و آلات التنفس و الصدور و ما يحويه الباب السابع. في الادويه المفرده النافعه من امراض المعده و الكبد و الطحال الباب الثامن. في الادويه المفرده النافعه من امراض الامعاء الباب التاسع. في الادويه المفرده النافعه من امراض المقعده الباب العاشر. في الادويه المفرده النافعه من امراض الكلي الباب الحادي عشر. في الادويه المفرده النافعه من امراض المثانه الباب الثاني عشر. في الادويه المفرده النافعه من امراض اعضاء التناسل من الذكران و ما يتصل به الباب الثالث عشر. في الادويه المفرده النافعه من امراض الرحم و ما يتعلق بالحبل و الوضع و ما يحفظ الجنين الباب الرابع عشر. في الادويه المفرده النافعه من امراض آلات المفاصل الباب الخامس عشر. في الادويه المفرده النافعه من الخراج و القروح الباب السادس عشر. في الادويه المفرده النافعه من الاورام و البثور الباب السابع عشر. في الادويه المفرده المخصوصه بالزينه الباب الثامن عشر. في الادويه المفرده النافعه من الحميات و فساد الهواء الباب التاسع عشر. في الادويه المفرده النافعه من السموم الباب العشرون. في افعال الادويه و خواصها من غير علاج.

كمبود ندارد.

اهدا به: ابوبكر بن ناصرالدين محمد بن سيف الدين ابى بكر بن ايوب (635- 637) (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج5، ص: 3534).

12451. تهران؛ مجلس شورا؛ شماره نسخه: 6632 نسخه حاضر از فصل دوم از باب هفتم «فيما يختص منها بامراض الكبد» تا پايان جزء دوم را داراست.؛ خط: نسخ، بى كاتب، تا: شب شنبه 7 جمادى الاول 646 ق؛ عناوين به شنگرف، تصحيح شده، لبه اكثر برگ ها ترميم شده است، در حاشيه گ 55 پ دعايى به خط محمد بن على بن اسماعيل حمامى اسعودى به سال 805 ه- در ايام امير عبدالله بختى (؟) آمده است، در برگ پايانى آغاز خطبه كتابى در طب به عربى ديده مى شود، روى برگ آغازين نام كتاب و مولف و مهر كتابخانه «باقر ترقى» و تملك عبدالله بن عبدالعزيز و عبدالرحمن بن عبدالعزيز ديده مى شود.؛ جلد: تيماج مشكى فرسوده سر طبل دار، تعداد صفحات: 188 برگ، 19 سطر، اندازه: 15* 21 سم [شورا: ف: 20- 164] 12452. تبريز؛ نخجوانى، حسين؛ شماره نسخه: 49 جزو يكم.؛ كاتب: عبدالرزاق بن عمر بن عثمان بن قاضى بالس، تا: 10 ربيع الثاني 677 ق؛ ش 1729.؛ [نشريه: 4- 341] 12453. اسلام آباد؛ خزانه مفتى؛ شماره نسخه: 510 خط: نسخ، بى كاتب، تا: 872 ق؛ باتت النسخه بخزائن ملوكيه، و بأولها سرلوحه جميله جداً.؛ تعداد صفحات: 261 برگ، 25 سطر سطر، اندازه: 5/ 28* 20 سم [خزانه مفتى: 5- 164] 12454. لس آنجلس؛ كتابخانه دانشگاه لس آنجلس؛ شماره نسخه: 95 م خط: نسخ، بى كاتب، تا: قرن 10، جا:؛ افتادگيها: انجام؛ از انجام افتاده؛ [نشريه: 11- 133] 12455. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 8069 خط: نستعليق، بى كاتب، تا: 1250 ق؛ عنوان و نشان شنگرف.؛ كاغذ: هندى، جلد: تيماج ترياكى عطف و گرد سرخ مقوايى، تعداد صفحات: 248 برگ، 22 س 10* 20 سطر، قطع: وزيرى، اندازه: 18* 5/ 28 سم [دانشگاه تهران: ف: 17- 22] (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج5، ص: 3534)

كتاب ها 1. ولايتي، علي اكبر (1391). ابن بيطار. تهران : اميركبير، كتابهاي جيبي. مقالات 1. درخشان، ليلا؛ رجب نژاد، محمدرضا (1398). ابن بيطار داروشناس اندلسي دوره تمدن اسلامي. مجله تاريخ پزشكي، 41، 71-79. 2. پايروند ثابت، فريبا (1388). ابن بيطار. كتاب ماه علوم و فنون، 121، 84 – 87.

[دانشگاه تهران 17/ 22؛ معجم المولفين 6: 22- مجله معهد المخطوطات 5: 253- چلبى؛ نشريه 4/ 341 و 11/ 133؛ ظاهريه طب و صيدله 500؛ مجلس شورا 20/ 164؛ خزانه مفتى 5/ 164] (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج5، ص: 3534)

نسخه رنگي اثر در آدرس زير موجود است: https://www.qdl.qa/en/archive/81055/vdc_100046596924.0x000001