مروري بر تعاريف طب اسلامي با نگاهي به رابطه ي علم و دين

Defining Islamic medicine: The relationship between science and religion

امروزه، مشكلات فراروي طب رايج در ايران موجب اقبال عمومي به طب سنتي ايراني شده كه اصطلاح طب اسلامي نيز به موازات آن مطرح شده است. گرچه موافقان، طب اسلامي را داراي مباني و اصول، ايدئولوژي، علوم پايه و منابع محكمي مي دانند، تصوير علمي و روشني از آن ارائه نشده است و دست كم در آثار پژوهشي در دسترس، هم چنان مبهم است. مطالعه ي حاضر به شكل مروري-توصيفي و كتابخانه اي انجام شده است. پايگاه هاي آي اس آي، پاب مد، آي اس دي، گوگل اسكولار، مگيران و اس آي دي به منظور شناخت اين مباني، جست وجو شد. دو نفر جست وجوي مستقل انجام دادند و حاصل را در جلسه اي مشترك تجزيه و تحليل كردند. ارزيابي كيفي توسط متخصص پزشكي اجتماعي انجام شد. وابستگي نويسندگان به مراكز علمي مصوب از شاخص هاي گزينش منابع جهت ورود به مطالعه بود. مباني طب اسلامي با نگاهي به رابطه ي علم و دين مرور شد. شش ديدگاه شامل تاييد، رد، اولويت بخشي يا تركيبي قابل بيان بود. براي اين منظور، مضامين طبي در حوزه ي آيات و روايات و طب رايج با نگاه به طبقه بندي هاي رابطه ي علم و دين تعريف شد. براي بيان مفاهيم علم ديني و طب اسلامي به ترتيب از نظرات علامه جوادي آملي و مهدي اصفهاني استفاده شده است كه در حال حاضر از جايگاه و بنياد استدلالي متين تري برخوردارند؛ ايشان ضمن اعتقاد به لزوم اتصال وحياني، از رئاليسم انتقادي نيز بهره گرفته اند و شرط تحقق علم اسلامي را هويت دروني اسلامي آن علم مي دانند و معتقد به روايي ديگر لوازمات و پيامدهاي آن هستند

Currently, in Iran, some difficulties in the application of conventional medicine, has caused more public interest in using Persian traditional medicine for their health problems. In terms of terminology, Persian traditional medicine, Islamic medicine and traditional medicine have been used interchangeably. Although, proponents of traditional medicine claim a strong basis for its application, at least in scholarly available literature it has not been proved, specially based on evidence-based sciences. In search for Islamic medicine’s definition and its foundations a non-systemic literature review with saturation based in authors’ opinion, with attention to relationship between science and religion was conducted. Medical issues in Qur’an and hadith as well as conventional medicine were searched and based on the relationship between science and religion; there are six perspectives about Islamic medicine. It includes approval, denial, prioritization, or a combination of these opinions. The article, describing the so-called Islamic medicine from the perspective of Allameh Javadi Amoli and definition suggested by Mehdi Esfahani about Islamic medicine.