تاثير برنامه آموزش بهداشت براساس الگوي پرسيد بر كنترل كم خوني فقر آهن در دانش آموزان دختر مقطع دبيرستان شهرستان تالش

Effect of health education program base on PRECEDE Model in controlling iron-deficiency anemia among high school girl students in Talesh

چكيده مقدمه: بيش از 2 بيليون نفر از مردم جهان از كمبود آهن رنج مي‌برند. دختران نوجوان از جمله گروه‌هاي آسيب‌پذير در اين زمينه هستند. آموزش بهداشت با روش‌هاي گوناگون، وسيله‌اي مناسب جهت ايجاد انگيزه و اصلاح عملكردهاي نادرست است. هدف از اين پژوهش تعيين تاثير برنامه آموزش بهداشت براساس الگوي پرسيد برآگاهي، نگرش و ايجاد رفتار مطلوب در جهت كاهش كم خوني فقر آهن مي‌باشد. روش كار: اين پژوهش از نوع مطالعات نيمه تجربي و دو مرحله‌اي است كه بر روي 72 دانش آموز كه به طور تصادفي در دو گروه مورد و شاهد قرار گرفتند در سال تحصيلي 87-86 انجام شد. مداخله در سه جلسه 45 دقيقه اي برگزار شد و 3 ماه بعد از مداخله آموزشي پي‌گيري صورت گرفت. ابزار گرد آوري اطلاعات شامل پرسش‌نامه براساس اجزاء مدل پرسيد و انجام آزمايشات خوني هموگلوبين، هماتوكريك و فريتين بود. به منظور دستيابي به نتايج از آزمون‌هاي تي زوج، تي مستقل و من ويتني و كاي دو استفاده گرديد. نتايج: پس از مداخله آموزشي در گروه مورد نسبت به گروه شاهد ميانگين نمره آگاهي(001/0p<) و ميانگين نمره نگرش(001/0p<) (عوامل مستعد كننده)، استفاده از منابع آموزشي، تشكيل كلاس آموزشي و شركت در كلاس آموزشي (عوامل قادر كننده) و تشويق خانواده و معلمين (عوامل تقويت كننده) و رفتارهاي پيش‌گيري كننده از كم خوني فقر آهن افزايش معني‌دار يافته‌اند. نتيجه‌گيري: نتايج فوق نشان دهنده تاثير مثبت برنامه مداخله آموزشي براساس الگوي پرسيد و اجزاي اصلي آن (عوامل مستعد كننده، قادر كننده و تقويت كننده)در افزايش رفتارهاي پيش‌گيري كننده از كم خوني فقر آهن در جامعه مورد مطالعه مي‌باشد.

Abstract Background: Over 2 billion world people suffer from iron deficiency. Teenager girls are one of vulnerable groups in this area. Health education with various methods is a suitable tool for motivating and modifying incorrect function. The purpose of this research was determining the effect of health education program base on PRECEDE Model for controlling iron- deficiency anemia. Materials and Methods: This quasi-experimental and two-phase study was done on 72 students placed into case and control groups in 2007-8. Intervention was done in three sections with 45 minutes and 3 months after educational intervention was followed. Questionnaire base on PRECEDE Model parts and blood lab exams (Hb, Hct, Feritin) were data gathering tool. Data were analyzed by pair T- test, independent T- test, Mann- Whitney and Chi- square tests. Results: The mean score of knowledge (p<0.001) and attitude (p<0.001) (Predisposing factors), Using educational resources, taking place educational class and participating in educational programs (Enabling factors), encourage family and teachers (Reinforcing factors) and iron deficiency anemia preventive behaviors had a significant increase in the case group after the educational intervention. Conclusion: Above results indicate positive effect of educational intervention program base on PRECEDE Model and main components (Predisposing, Enabling, Reinforcing factors) in improving of iron deficiency anemia preventive behaviors in the study population.