بررسي برخي پارامترهاي عملكرد و ميزان پرولين ارقام برنج در شرايط تنش شوري

Study of some parameters of yield and proline in rice plants under NaCI salinity stress

در پژوهش حاضر اثر شوري حاصل از منبع NaCl با غلظت‌هاي مختلف برروي ارقام برنج چمپاي اصفهان (زاينده رود، سازندگي، سرخه و نوگران) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار بررسي گرديد. به منظور بررسي عكس العمل اين ارقام تحت تنش شوري، صفاتي مانند ارتفاع بوته در زمان برداشت، تعداد گل در خوشه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه،تعداد خوشه در متر مربع، ميزان پروتئين دانه تعيين شد. در شرايط شوري، ارتفاع بوته در كليه ارقام كاهش يافت. تعداد گل در خوشه در رقم زاينده رود، بيشترين و در رقم سرخه، كمترين ميزان بود. تعداد دانه در خوشه كاهش معني داري را در شوري نشان داد، ارقام سازندگي و نوگران، بيشترين تعداد دانه را در تنش شوري ايجاد كردند. وزن هزار دانه كاهش معني داري در شوري داشت. ارقام سازندگي و نوگران، بيشترين تعداد خوشه را در شرايط تنش شوري توليد نمودند. ميزان پروتئين دانه در شرايط شوري در كليه ارقام افزايش يافت. در مجموع، ارقام سازندگي و نوگران در شرايط تنش شوري، بالاترين و دو رقم زاينده رود و سرخه، كمترين عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند.به منظور تعيين مقاوم‌ترين ارقام نسبت به شوري، ميزان پرولين در شرايط آزمايشگاهي نيز بررسي گرديد، به طوري كه بااستفاده از شوك شوري در گياهچه هاي 15 و 45 روزه، مشخص گرديد كه اولاً زمان 45 روزگي مناسب تر از 15 روزگي براي اعمال شوك شوري بود و ثانيا ارقام نوگران و سازندگي در شوري هاي خيلي بالا يعني هدايت الكتريكي 15دسي زيمنس برمتر ميزان پرولين را افزايش دادند، در صورتي كه دو رقم ديگر در شوري هاي كمتر، پرولين بيشتري توليد نمودند. با توجه به كشت مزرعه اي وتحت شرايط گلخانه اي گياهان معلوم شد كه ارقام سازندگي و نوگران در شوك بالاي شوري بيشترين پرولين را توليد كردند .

The present study examined the effect of NaC1 salinity with various concentrations on cultivars of the champa rice, Oryza saliva L. (i.c. Zayandehrood, Sazandegi, Sorkheh and Nougaran) in various stages of growth by randomized block design with three replication. Height of plant at the time of harvest, cluster length. cluster branches, number of seeds in each cluster, weight of thousand seeds, number of clusters per square meter and nitrogen and protein contents of each seed were studied. Under salinity stress condition, the plant height reduced generally, but the cluster length did not show significant changes. Number of flowers in each cluster was greatest in Zayandehrood and smallest in Sorkheh.The number of flowers reduced significantly under NaCI salinity. Sazandegi and Nougaran produced greatest number of seeds. The weight of thousand seeds reduced significantly and the number of clusters per square meter was highest in Nougaran and Sazandegi cultivars. Nitrogen and protein content of seeds also increased in all cultivars. Results indicated that under salinity stress, Sazandegi and Nougaran had highest and Zayandehrood and Sorkheh had lowest yield. More conducted tests to determine the most resistant cultivars to salinity with respect to proline rate revealed that 45 day of growth stage was preferable than 15th day for salinity shock application. It was also established that Nougran and Sazandegi increased the proline rate at high salinity levels (Ec of 15 decisiemens per meter),whereas two other mentioned cultivars increased proline content at low salinity levels.