«خودي و ديگري مذهبي» در تاريخ نگاري عالم آراي نادري

Self and other Religious in Historiography of Aalam Araye Naderi

محمدكاظم‌مروي(متولد1133 ه. ق.) يكي از تاريخ‌نگاران عصر افشاريه است كه در كتاب عالم‌آراي نادري به بازگويي مهمترين ويژگي‌هاي هويت ديني جامعه ايراني اهتمام ورزيده است. اين پژوهش مي‌كوشد باشناخت ديدگاه محمدكاظم مروي درموضوع «خودي-ديگري» مذهبي، تاثير هويت ديني و بازتاب آن را درمحتوا و روش تاريخ‌نگاري عالم‌آراي‌نادري بازجويد. ازاين‌رو، براي تحقّق اين هدف،پرسش‌هاي زيرمطرح است: مهم-ترين مؤلفه‌هاي «خودي- ديگري» مذهبي در تاريخ‌نگاري عالم‌آراي نادري چيست؟ و مورخ در جهت بازشناسي، تشخيص و تعريف «خودي» مذهبي از «ديگري» مذهبي دوره مورد پژوهش، چگونه مواجهه‌اي داشته است؟ درپاسخ به اين پرسش‌ها،فرضيةزيرارائه شده است: روند تكوين و تحول عناصر «خودي- ديگري» مذهبي در تاريخ‌نگاري عالم‌آراي نادري، از رويدادهاي داخلي و خارجي چندي تأثير پذير بوده است. به اين معني كه با تكوين حكومت افشاري «خودي- ديگري» مذهبي متأثر از رويدادهاي داخلي در چارچوب تضاد درون ديني و مذهبي با عثماني سني مذهب و همچنين نزاع قدرت‌ها و قوميت‌هاي معارض داخلي و رقابت‌هاي سياسي و ارضي معنا مي‌يابد و با توجه به همسايگي حاكميت‌ اهل‌سنت ازبكان و عثماني، «ديگري مذهبي» در اين دوره بر بنيان تقابل مذهب اهل‌سنت «ديگري» و تشيع «خودي» با عثماني و ازبكان بوده است. بنابراين، نوشتارپيش‌رودرصدداست تا بامعرفى، بررسى و مطالعه‌ى«خودي- ديگري» مذهبي در تاريخ‌نگاري عالم‌آراي نادري ازطريق درك مفهومى و روش‌مندگزارش‌هاى آن، به شناخت وجوه عمده‌ى حيات فكرى فرهنگى، سياسى، اجتماعى و مذهبي اين برهه دست يابد.

This study attempts to understand the views of Mohammad Kazem Marvi on the issue of "self- the other religious ", and explores its reflection in the content and methods of history-writing of Alam araye naderi which properly represents the religious policy of the Nader. Hence, to achieve this goal, the following questions are examined.What is the position of elation of religious "the self, the other" from the viewpoints of Marvi and how he has treated with the re-introducing the self-religious? What factors influenced this thinking that has evolved? What effect was observed in his opinion in his history writing method? In response to this the following hypothesis are assumed. Considering the neighboring of Sunni governments; Uzbeks and Ottoman, the other religion in this period was formed based on the confliction of the other Sunni and the self Shia with Uzbeks and Ottoman.Since the texts regarding the history writing in the era of Afsharid is considered in the domain of military and political history, reflection of the religious issues in that era is not so strong.Thus, this research is intended by introducing and studying the self other religious of Alamaray e Naderi history writing, through the methodological and conceptual perception of its reports, identifies the intellectual, cultural, political, and social life of that era.