بررسي و تحليل جدايي گزيني فضايي- اجتماعي گروه هاي تحصيلي و شغلي در منطقه كلان شهري اصفهان

Examining Socio-Spatial Segregation of Educational and Occupational Groups in Isfahan Metropolitan Region

تمايزات فضايي- اجتماعي و جدايي‌گزيني به طور واضحي به فهم ساختارهاي اجتماعي و فضايي مناطق كمك مي‌كند. منطقه كلان‌شهري اصفهان به علت نرخ رشد غير طبيعي بالا و مهاجرت‌هاي اقشار مختلف با ويژگي‌هاي اجتماعي- اقتصادي متفاوت به آن، كيفيت­ هاي زندگي متبايني را در سكونت‌گاههاي مختلف آن ارائه مي‌دهد كه خود سبب جدايي‌گزيني فضايي- اجتماعي شده است. هدف اين مقاله، اندازه‌گيري ميزان جدايي‌گزيني فضايي-اجتماعي گروه‌هاي شغلي و تحصيلي و ارائه الگوهاي فضايي آن در محدوده مورد مطالعه است. پژوهش حاضر از لحاظ روش كار، پژوهشي كمي، از نظر هدف، توصيفي محور، ماهيت آن، پژوهشي كاربردي، و از نظر راهبرد پژوهش، از نوع استقرايي است. با استفاده از داده‌‌هاي سرشماري نفوس و مسكن سال 1390، 14 شاخص تك گروهي، از طريق نرم افزار Geo-Segregation Analyzer محاسبه و الگوهاي هريك از طبقات دو گروه، از طريق روش‌هاي ضريب مكاني و لكه‌هاي داغ بر حسب شاخص گتيس ارد-جي آي در محيط نرم افزار Arc GIS 10.4 ترسيم شد. نتايج تحقيق نشان داد كه در كل، اين منطقه به دليل كم بودن ميزان جدايي‌گزيني در آن، همگني نسبي را داراست. اما از نظر طبقات شغلي، سكونت‌گاه‌هاي شرقي وضعيت بسيار نامناسبي را دارند به گونه‌اي كه عمده تمركز و خوشه‌بندي طبقه شغلي پايين در اين بخش از منطقه قرار دارد. از نظر طبقات تحصيلي، نيمه غربي جدايي‌گزيني كمتري را نسبت به نيمه شرقي دارد اما همچنان در مركز نابرابري‌هاي قابل توجهي وجود دارد.

Examination of socio-spatial segregation and differentiations will clearly help better understanding of social and spatial structures of the regions. Isfahan metropolitan region is offering contradictory qualities in its various settlements due to the abnormal increase in growth rate and migrations of different social classes possessing different socioeconomic traits. This study seeks to measure the region’s socio-spatial segregation of educational and occupational groups and to express their spatial patterns. The present study follows a descriptivequantitative method. It can be categorized as an applicable research which uses a deductive strategy. Based on data obtained from the national census of population and housing in 2011, 14 One-group segregation indices were calculated by Geo-Segregation Analyzer software. Also, the patterns of both groups were mapped by Location Quotient and Hot Spot Analysis (Getis-Ord-Gi) in ArcGIS software version 10.4. The results reveal that the study region generally have a relatively homogeneous environment due to low values of segregation. However, in terms of occupational groups, eastern settlements are suffering from improper conditions. The lower class of the occupational groups has mainly been concentrated and clustered in this part of the region. In terms of educational groups, the western side shows relatively lower segregation than the eastern side but there are still considerable inequalities in central areas.