تحليل وضعيت تفكيك از مبدأ پسماندهاي جامد شهري با تأكيد بر مشاركت شهروندان مطالعۀ موردي: مناطق چهارگانۀ شهرداري اردبيل

Status Analysis of Urban Solid Waste Source Separation with an Emphasis on Citizen Participation Case Study: Four Regions of Ardabil Municipality

زمينه و هدف: با توجه به افزايش توليد روزانه پسماند شهري، مشاركت شهروندان در تفكيك از مبدا پسماندهاي شهري، امري ضروري است. هدف اين پژوهش شناخت و تحليل وضعيت شاخص هاي مشاركت در تفكيك از مبدا پسماند در مناطق چهارگانه شهرداري اردبيل است. روش كار: اين تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي بود كه به روش پيمايشي انجام شد. با توجه به تعداد خانوارهاي ساكن در شهر اردبيل كه حدود 152700 خانوار بود، از روش كوكران براي انتخاب 386 نمونه براي پرسشگري استفاده شد. همچنين از 36 خبره مصاحبه به عمل آمد. آزمون پايايي، به روش آلفاي كرونباخ معادل 0/79 به دست آمد كه پايايي بالاي ابزار اندازه گيري را تاييد مي كند. در تجزيه و تحليل داده ها از آمار و آزمون هاي توصيفي و استنباطي از جمله آمار مركزي، آزمون هاي شاپيرو ويلك، اسميرنوف، آزمون هاي همبستگي پيرسون، آزمون F، آناليز واريانس، رگرسيون و مدل تحليل مسير و نرم افزارهاي SPSS و GIS استفاده گرديد. يافته ها: تحليل ها نشان داد كه بين عوامل توانمندسازي و ظرفيت سازي، فرهنگي، بهداشت محيط، زيرساخت، دسترسي مكاني و اجتماعي با ميزان مشاركت شهروندان رابطه معني داري وجود دارد و بين عامل اقتصادي با ميزان مشاركت رابطه معني داري وجود ندارد. نتيجه گيري: تفكيك از مبدا پسماندهاي شهري امري اجتماعي، فرهنگي و مشاركتي است كه نيازمند تامين تسهيلات، زيرساخت مكاني، ظرفيت سازي، فرهنگ سازي و توانمندسازي شهروندان در مقياس شهر و مناطق چهارگانه شهرداري است. همچنين نيازمند برنامه ريزي و مديريت زماني، مالي، تجهيزاتي و نيروي انساني به صورت مستمر و پايدار است.

Background & Objectives: Participation of citizens in source separation of municipal solid waste is essential due to increase in quantity of the produced urban waste. The aim of this study was to identify and analyze the indicators of source separation of waste in four municipal regions of Ardabil city. Methods: This descriptive and analytical study was conducted using survey method. According to the number of households in Ardabil city (about 152,700 households) Cochran method was used to select 386 samples for questioning. 36 experts were also interviewed. Cronbach's reliability of 0.79 confirmed high reliability of measuring tool. SPSS and GIS softwares and descriptive and inferential statistical tests including Measures of Central Tendency, Shapiro Wilk, Smirnov, Pearson correlation, F test, ANOVA, regression and path analysis were applied for data analysis. Results: The results of analysis showed significant relationships between participation of citizens in municipal solid waste source separation and enabling and capacity building, cultural, environmental health, infrastructure, spatial accessibility, and social factors. However, there was no significant relationship between economic factors and the level of citizen’s participation. Conclusion: Urban waste source separation is a social, cultural and participatory issue that requires provision of facilities, infrastructure, capacity building, culture and empowerment of citizens at the scale of the city and four districts of the municipality. It also requires continuous and sustainable time, financial, equipment and human resources planning and managing.