پديد آورندگان :
محمديوسفي، سميه دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي ساري , احمدي، مسعود مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي , نجفي زريني، حميد دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه اصلاح نباتات و بيوتكنولوژي
كليدواژه :
تجزيه به عامل ها , چغندرقند پاييزه , رگرسيون گام به گام , مقاومت به ساقه روي , همبستگي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: با توجه به گرم شدن تدريجي كره زمين، در آينده پيش بيني مي شود كه كشت پاييزه چغندره جايگزين
كشت بهاره شود؛ اما كشت پاييزه چغندرقند در بسياري از مناطق با خطر ساقه روي و گل دهي مواجه ميباشد. اصلاح
ارقام مقاوم به ساقهروي براي كشت پاييزه چغندرقند يكي از اهداف مهم به نژادگران است. وجود بيش از حد ساقههاي
گل دهنده موجب پايين آمدن درصد قند، عملكرد ريشه و خلوص شربت خام ميشود.
مواد و روشها: به منظور تعيين مهمترين صفات مؤثر بر ساق هروي و عملكرد ريشه در ژنوتيپ هاي چغندرقند (درصد
ساقه روي، درصد ساكارز، درصد نشت، درصد سبز شدن، وضعيت رشد، يكنواختي رشد، درصد تحمل به سرما،
مساحت برگ، وزن ويژه برگ، ارتفاع ساقه گل دهنده، وزن كل ريشه، درصد وزن خشك، طول ريشه، قطر ريشه)،
تعداد 47 لاين اصلاحي نيمه خواهري و 3 ژنوتيپ شاهد در طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي
- طرق مشهد، مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي در سال زراعي 93-1392 مورد ارزيابي قرار
گرفتند.
يافته ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر ژنوتيپ بر درصد ساقه روي، درصد قند، وضعيت رشد، درصد تحمل به
سرما، مساحت برگ، ارتفاع ساقه گل دهنده، وزن كل ريشه، طول و قطر ريشه در سطح 1 درصد معني دار بود. نتايج
همبستگي نشان داد كه بالاترين همبستگي مثبت بين وزن كل ريشه و قطر ريشه 0/784 و بالاترين همبستگي منفي
بين درصد ساقه روي و مساحت برگ 0/537- وجود دارد. در تجزيه رگرسيون گام به گام مشخص شد كه چهار صفت قطر ريشه، درصد مقاومت به سرما، وضعيت رشد و ارتفاع ساقه گل دهنده به طور معني داري تغييرات عملكرد
ريشه را توجيه مي كنند. همچنين صفات مهم تعيين كننده ساقه روي، ارتفاع ساقه گل دهنده و مساحت برگ بودند كه
مساحت برگ اثر منفي بر ساقه روي داشت و صفات تعيين كننده درصد ساكارز، وزن خشك ريشه، ارتفاع ساقه
گل دهنده و وزن كل ريشه بودند كه ارتفاع ساقه گل دهنده اثر منفي بر درصد ساكارز داشت. در تجزيه به عامل ها به
روش مؤلفه هاي اصلي، كل صفات مورد مطالعه را به چهار عامل، عملكرد ريشه، ساقه روي، خصوصيات قندي و جوانه زني تقسيم نمود كه 70/88 درصد از تغييرات كل واريانس داده ها را توجيه كردند
نتيجه گيري: اصلاح ارقام مقاوم به ساقه روي براي كشت پاييزه چغندرقند يكي از اهداف مهم بهنژادگران است. در كل
با توجه به نتايج و ماهيت صفات مي توان در تحقيقات آينده براي مقاومت به ساقه روي صفات جوانه زني، ساقه روي،
عملكرد كل و ساكارز براي بهتر شدن مطالعات بعدي بيشتر مورد توجه قرار داد. همچنين از صفات فيزيولوژيكي
مقاومت به سرما نيز بهره برد
چكيده لاتين :
Background and objectives: Due to the gradual warming of the planet, it is expected
in the future to replace the spring cultivation of sugar beet by winter ones. However
autumn sowing sugar beet in many areas is facing with the risk of bolting and flowering.
Modified sugar Beet varieties resistant to bolting for autumn planting are one of the
main goals of such initiatives. Excessive flowering stems reduce sugar content, root
yield and purity of the raw syrup.
Materials and methods: To study on relationship among bolting, yield performance
and morpho-physiological traits including % Bolting, % Sucrose, % Electrolyte
Leakage, % Emergence, Growth Status, Growth Uniformity, % Cold Tolerance, Leaf
Area, Specific Leaf area, Bolting Height, Root Yield, %Dry Weight, Root Length and
Root Diameter. In winter sugar Beet genotypes, 47 Half sib breeding lines with 3
checks, were evaluated in block design in Torogh, Mashhad, Khorasan Razavi,
Agricultural Research Center and Natural Resource in 2013-2014.
Results: Result of variance Analysis showed that the effect of genotype on bolting
percentage, sugar content, state of growth, cold tolerance percentage, leaf area, height of
bolting stem, weight of root, length and root diameter were significant at 1% level. The
results of correlation showed that the highest positive correlation between root yield and
root diameter (0.784) and the highest negative correlation between bolting percentage
and leaf area (-0.537). Stepwise regression analysis revealed that root diameter, cold
tolerance percentage, state of growth and height of bolting stem significantly justifies
changes of root performance. Height of bolting stem and leaf area were the most
important traits that affecting on bolting and among them leaf area had negative effect
on bolting. Also the height of bolting stem had negative effect on sugar content among
all traits such as weight of dry root, the height of bolting stem and weight of root that
influence sugar content. Factor analysis with principal component method showed all
the characteristics split to four factors, root performance, bolting, sugar specification
and germination that justify 70.88% changes of the total variance.
Conclusion: Cultivars resistant to bolting for autumn sowing sugar Beet breeders is an
important goal for us. In general, the results and the nature of the traits can be used in
future research results for resistance to bolting germination, bolting, yield and sucrose
for a better future studies further considered. Also, the physiological characteristics of
cold tolerance can be used.
