تحليل مزيت‌ها و محدوديت‌هاي توسعه مكانيزاسيون كشاورزي: موردكاوي ماشين نشاء كار برنج در شهرستان ساري

Analyzing Advantages and Barriers of Agricultural Mechanization Development: Case Rice Transplanter Machine in Sari County

از نظر تاريخي، ماشين‌آلات مقرون به صرفه كه ظرفيت و استاندارد توليد را افزايش داده و باعت بهبود بهره‌وري شوند از عناصر كليدي مكانيزاسيون كشاورزي هستند. ماشين نشاء كار در توليد برنج چنين نقش كليدي را ايفا مي‌كند. هدف تحقيق توصيفي-پيمايشي حاضر شناسايي و تحليل مزيت‌ها و محدوديت‌هاي استفاده از ماشين‌‌ نشاء كار در مزارع برنج شهرستان ساري بود. جامعه آماري تحقيق شامل 180 نفر از كارشناسان و متخصصان كشاورزي و 5560 نفر از برنجكاران شهرستان مذكور بود. بر اساس فرمول كوكران از گروه اول 90 نفر و از گروه دوم هم 160 نفر به عنوان نمونه تعيين شدند. براي گزينش نمونه­ ها از روش نمونه­ گيري طبقه‌اي با انتساب متناسب از بين دو دهستان و 14 روستا استفاده شد. نتايج نشان داد كه دو گروه پاسخگويان در مورد مزيت‌هاي دستگاه توافق نظر داشتند و مواردي از قبيل سلامت كشاورزان، كاهش هزينه‌هاي نيروي كار و صرفه‌جويي در وقت را مورد تأكيد قرار دادند. در مورد محدوديت‌ها هم نتايج نشان داد كه كشاورزان بيشتر بر محدوديت‌هاي اقتصادي و كارشناسان بر محدوديت‌هاي فني و آموزشي تأكيد كرده‌اند. نتايج تحليل عاملي محدوديت‌ها هم نشان داد كه محدوديت‌هاي «فني و حمايتي»، «اقتصادي»، «آموزشي- ترويجي» و «اجتماعي-فرهنگي» در مجموع 63/42 درصد واريانس محدوديت‌هاي استفاده از ماشين‌ نشاءكار را تبيين كردند.

Historically, affordable machinery, which increased capability and standard of production and improved productivity, are key elements of agricultural mechanization. Transplanter machines in rice cultivation play such key role. The purpose of current descriptive-survey research was identifying and analyzing advantages and barriers to use of transplanter machine in rice fields of Sari County. Statistical population consist of all agricultural experts and agents (N=180) and rice cultivators (N=5560) in Sari County. By using Cochran formula, 90 experts and 160 farmers selected as samples. Stratified sampling method with appropriate allocation within 2 sub-district and 14 villages was used to select farmers. The results showed that the two groups of respondents have consensus on advantages of the machine and emphasized on farmer healthy, reduced labor cost and saved time. In the case of barriers, the results indicated that farmer highlighted economical barriers and expert emphasized on technical and educational barriers. The results of factor analysis for barriers revealed that the “technical-supportive barriers”, “economical barriers”, “extension-education barriers” and “socio-cultural barriers” explained 63.42% variance related to barriers of using transplanter machine.