مرگ و موت ارادي از ديدگاه سنايي، عطار و مولانا

Death and Voluntary Death from Sanai, Attar and Molana’s points of view

بي‌ترديد مرگ و مرگ انديشي همواره هسته مركزي انديشه شاعران، نويسندگان، عرفا و انديشمندان در طول تاريخ بوده است. بدين جهت غالباً مرگ انديشي، به آثار و تراويده هاي ذهني خيل بي شماري از گويندگان و صاحب نظران به ويژه در گستره ادب پارسي سايه افكنده است. شاعران عارفي چون سنايي، عطار و مولانا پيوسته مرگ طبيعي را در آثارشان ستوده اند و معتقدند كسي را ياراي گريز و ستيز با مرگ نيست. در عين حال تحقق مرگ حقيقي و ارادي را با رياضت و تهذيب نفس امكان پذير مي­دانند و با تاثير و الهام از آيات و احاديث، بر اين باورند كه بايست محفل تسليم را قبل از مجلس ترحيم به پاداشت. نگارنده در اين جستار با تحليل زبده انديشه ­هاي شاعران عارف - سنايي، عطار و مولانا - در باب مرگ و موت ارادي، راه هاي وصول به مرگ ارادي و ردپاي مفاهيم آن را بررسي كرده آن گاه ديدگاه اين سه شاعر را با استناد به اشعاري از آثارشان، نشان داده است.

Death and thinking about it have definitely occupied the minds of poets, writers, mystics, and thinkers throughout the history. In fact, thinking about death has overshadowed the thoughts and the works of many writers and thinkers particularly in the Persian literature. Mystic poets like Sanai, Attar, and Molana have always cherished death in their poems and believe that death is inevitable and cannot be escaped. They, however, believe that true and voluntary death is possible through abstinence and the purification of the soul. Inspired by the Quran’ verses and Ahadith, they presume that we need to voluntarily surrender ourselves before the real death comes. In this short article, the author attempts to describe and analyze the views of mystic poets like Sanai, Attar, and Molana in relation to the concepts of death and voluntary death as well as the ways by which a voluntary death can be realized. Their views of death will be depicted through some examples of their poems.