بررسي ساختار آييني و اساطيري قدمگاه در جيرفت

A Study of the Ritualistic and Mythological Structure of Qadamgah in Jiroft

در جهان اسلام قدمگاه هاي زيادي با عناوين مختلف وجود دارد كه همواره مورد احترام عامه مردم هستند و معمولا جهت نيايش، حاجت خواهي و يا تدفين مردگان به اين اماكن مي روند. قدمگاه ها در باورهاي اعتقادي و اساطيري ساكنان حوزه جيرفت جايگاه ويژه اي دارند. پلان قدمگاه ها به شكل مربع يا دايره و سقف آنها گنبدي و درب ورودي آن ها كوتاه و رو به آفتاب است. هدف از اين مقاله بررسي روند شكل گيري قدمگاه ها و ريشه يابي باورها و عقايد اساطيري در جيرفت است. پرسش اصلي اين است كه كاركرد اساطيري و آييني قدمگاه ها و زمينه شكل گيري آنها در حوزه تمدني جيرفت چگونه است؟ روش گردآوري اطلاعات «اسنادي و ميداني» و روش پژوهش «توصيفي و تحليلي» است. اين تحقيق نشان مي دهد كه ساختار آييني و اساطيري قدمگاه ها در اين حوزه برگرفته از باورهاي پرستش و احترام به عناصر طبيعت نظير آب، آتش و خاك، درخت، سنگ و… است.

There are many qadamgahs (the place of holy people’s step) with different titles in the Islamic world، which have been always respected by the public. People usually go to these places for praying، asking their needs، or for the burial of the dead in these places. Qadamgahs hold a special status in the mythological beliefs of Jiroft inhabitants. The plan layout of qadamgahs is in the form of square or circle، and their roofs are dome shaped، also their entrance doors are short and placed in the direction of sunlight. The purpose of this study is to examine the process of qadamgah formation and to find the roots of mythological beliefs in Jiroft. The main question is that how is the mythological and ritualistic function of qadamgahs and the basis of their formation in the region of Jiroft civilization? The method of data collection is “documentary and field study” and the research method is "descriptive and analytical". This study shows that the ritualistic and mythological structure of these qadamgahs in this area is derived from worship beliefs and respect for natural elements، such as water، fire، soil، tree، rock، and so on.