تاريخنگاري در آثار منظومِ دوره سلاطين دهلي (حك:602-932)

Poetry as Historical Source in Delhi Sultanate Period (602-932A.H)

پس از شكل‌گيري حكومت سلاطين دهلي، تحولات گوناگون در جنبه­ هاي مختلف حيات سياسي، اجتماعي و فرهنگي هند شكل گرفت. از جمله اين تحولات، رسميت يافتن زبان فارسي در دربار سلاطين دهلي و نگارش آثار ادبي و تاريخي متعدد به زبان فارسي بود. تاريخنگاري رسمي مسلمانان در هند به زبان فارسي با نگارش تاج المآثر در اوايل سده هفتم هجري آغاز شد و با نگارش آثاري چون طبقات ناصري، تاريخ و فيروزشاهي برني رونق يافت. در اين دوره آثار منظوم متعددي نيز به زبان فارسي به‌توسط برخي از شاعران چون امير خسرو دهلوي و عصامي به نگارش در آمد كه از مهم‌ترين منابع پژوهش درباره تاريخ سلاطين دهلي (در سده هفتم و هشتم هجري)، به شمار مي ­روند. در نوشتار پيش رو به معرفي اين آثار و جايگاه آنها به‌عنوان منبع تاريخي در دوره سلاطين دهلي پرداخته شده است.

After the establishment of Delhi sultan's dynasty, various changes appeared in various aspects of the political, social and cultural life of India. Among these changes were the Persian language recognition in Delhi Sultans court and the writing of numerous literary and historical works in Persian. The official historical writing of Muslims in India began with the writing of Tāj-al-maāthir in Persian language in early seventh century A.H. and then, developed by works such as Ṭabaqāt Nāṣirī and Tārīkh-i-fīrūzshāhī. In this period many poetry works were written in Persian language by such poets as Amīr Khusraw Dihlavī and ʻIsāmī. These works are among the most important sources of history of the Delhi Sultanate (in seventh and eighth centuries A.H). In this article, these works and their importance as historical sources in Delhi Sultanate period are discussed.