تبيين نقش و كاركرد آموزه جهاد در فرآيند انقلاب اسلامي ايران

Explaining the Role and Function of the Teachings of Jihad in the Process of the Islamic Revolution of Iran

هدف از اين پژوهش بررسي تاثير آموزه جهاد در شكل‌گيري انقلاب اسلامي و بيان نقش محوري آن در پيروزي انقلاب اسلامي است. سوال اصلي مطروحه اين است كه نحوه مواجهه انقلابيون با مقوله جهاد چگونه بوده و اين طرز تلقي چه كاركردي در پيروزي انقلاب داشته است؟ در پاسخ با واكاوي مفهوم جهاد و انواع نگرش‌ها نسبت به آن و مطالعه تحولات منجر به انقلاب اسلامي، اين فرضيه مطرح شد كه روش مبارزه در انقلاب اسلامي، ضابطه‌‌‌‌‌‌مند بوده و ريشه در فرهنگ اسلامي داشته و از اصل چند وجهي و ذوالابعاد جهاد مايه گرفته است. به منظور تاييد فرضيه در ابتدا زمينه‌هاي لازم براي مبارزه در هر انقلاب از جمله انقلاب اسلامي برشمرده شده و سپس تاثير توجه به اين نوع از جهاد در آن‌ها ذكر شده است. يافته‌هاي پژوهش بيان‌‌گر آن است ايدئولوژي انقلاب اسلامي كه برگرفته از قرآن و سيره اهل بيت است، مبتني بر ادراك روزآمدي از جهاد، ايثار و شهادت است. امام خميني (ره)، نيز به عنوان رهبر انقلاب، همواره به جهاد و مبارزه در راه اسلام و عدالت و دوري از انفعال مقابل حكومت ظالم سفارش كرده و هم از راه جهاد فرهنگي و بكار‌‌گيري مفاهيم شرعي چون جهاد و قيام به بسيج توده‌ها پرداخته و در عين حال جهاد مسلحانه را نيز نفي نكرده بلكه به گاه وجوب به آن متوسل شدند. توده‌هاي انقلابي مسلمان نيز، در روند بسيج عمومي، به تاسي از فرهنگ جهاد و الگو گرفتن از مكتب عاشورا به فداكاري‌هاي بي‌نظيري پرداختند كه در نهايت پيروزي انقلاب اسلامي را سبب شد.

In this study, we examine the impact of the doctrine of jihad on the formation of the Islamic Revolution. So the main question is how did revolutionaries face the issue of jihad? The hypothesis shows that the method of struggle in the Islamic Revolution has been based on Islamic culture and is inspired by the multifaceted principle of Jihad. In order to confirm the research hypothesis, firstly, the fields necessary for the struggle in each revolution have been enumerated, and then the influence of attention to jihad is mentioned in them including the Islamic Revolution. The findings of the research show that the concept of Jihad as a revolution includes all aspects of the doctrine of Jihad, including Jihad-e- Akbar, jihad-e-Asghar and armed jihad, and their manner to use is mentioned in jurisprudence and Islamic sources. Therefore, the study of the various stages of the Islamic Revolution, including the ideology, mobilization, leadership and collective action of the revolution that reveals the method of revolution, confirms that the method of struggle in the Islamic revolution is based on the doctrine of jihad.