مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - باز پس گيري مقالات منتشر شده

چكيده فارسي :

بازپس‌گيري (Retract) مقالات منتشر شده زماني رخ مي‌دهد كه مجله‌اي به علتي كه بعد از چاپ يك مقاله مشخص مي‌گردد، در اطلاعيه‌اي اعلام مي‌نمايد كه مقاله چاپ شده را باز پس گرفته است. شواهد نشان مي‌دهند كه اغلب موارد بازپس‌گيري مقالات به علت خلاف كاري هاي پژوهشي (Research misconduct) رخ مي‌دهد و فقط علت 11% بازپس‌گيري مقالات، خطاهاي واقعي است [1]. همچنين، شواهد نشان مي دهند كه متأسفانه ميزان بازپس‌گيري مقالات در حال افزايش است. در حالي كه در سال 1980 ميلادي، فقط كمتر از 5 مقاله به ازاء هر 100000 مقاله منتشر شده بازپس‌گرفته مي‌شدند، در سال 2011 ميلادي اين رقم به 35 مقاله به ازاء هر 100000 مقاله منتشر شده رسيده است [1]. چنين افزايشي سبب شده است كه وبگاه مشخصي به نام Retraction watch و با آدرس (http://reteractionwatch.com) طراحي و در اختيار جامعه بين المللي دانشمندان قرار گيرد تا آن‌ها نه تنها با مقالات بازپس گرفته شده، بلكه با دلايل اين بازپس‌گيري نيز آشنا شوند. براي جامعه دانشمندان ايراني به خصوص پژوهشگران جوان، آشنايي با اين وبگاه، مقالات بازپس گرفته شده و دلايل بازپس‌گيري مقالات مي‌تواند بسيار مفيد و آموزنده باشد. همچنين، پژوهشگران ايراني بايد نهايت دقت را به كار ببندند تا در مطالعات خود از استفاده و استناد به مقالات بازپس‌گيري شده اجتناب نمايند. چرا كه متأسفانه شواهد نشان مي‌دهند كه مقالات بازپس‌گرفته شده ممكن است براي سال‌هاي متمادي و به اشتباه مورد استفاده و استناد قرار گيرند [2].