عنوان مقاله :
شيمي كاني، دما- فشارسنجي و بررسي پراكندگي اندازه بلور در سنگ‌هاي آتشفشاني شيرينك: توضيحي براي پيدايش سنگ‌هاي آتشفشاني در جنوب‌خاوري اروميه- دختر (استان كرمان)
عنوان به زبان ديگر :
Mineral chemistry, Thermo-barometry and Crystal Size Distribution of volcanic rocks from Shirinak: Implication for genesis of volcanic rocks in the southeast of Urumieh-Dokhtar (Kerman province)
پديد آورندگان :
سپيدبر، فاطمه دانشگاه تهران - دانشكده زمين‌شناسي , نادري، محسن دانشگاه شهيد باهنر - گروه زمين‌شناسي , رئيسي، داود دانشگاه تهران - دانشكده زمين‌شناسي
كليدواژه :
شيمي كاني , پراكندگي اندازه بلور , بافت غربالي , قوس آتشفشاني , شيرينك , اروميه-دختر
چكيده فارسي :
سنگ‌هاي آتشفشاني شيرينك در بخش جنوب‌خاوري پهنه آتشفشاني اروميه- دختر جاي دارند. اين سنگ‌ها در استان كرمان به‌نام پهنه دهج- ساردوييه شناخته مي‌شوند. برپايه يافته‌هاي سنگ‌نگاري، گدازه‌هاي منطقه بازالت و اندزيت هستند. اين سنگ‌ها بيشتر از كاني‌هاي درشت‌بلورِ پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن و اليوين، به‌همراه كاني‌هاي ثانويه (مانند: كوارتز، كلسيت و كلريت) در زمينه‌اي ميكروليتي و ريزبلور ساخته شده‌اند. برپايه بررسي شيمي‌كاني، پلاژيوكلازها لابرادوريت و بيتونيت هستند و هنگام پيدايش، دچار آميختگي دمايي و تركيبي شده و بافت غربالي نشان مي‌دهند. با پردازش تصوير مقطع‌هاي نازك و با به‌كار‌گيريِ روش پراكندگي اندازه بلور (CSD) ، شكل سه‌بعدي بلورهاي پلاژيوكلاز و همچنين، زمان رشد و سرعت هسته‌بندي اين بلورها برآورد شد. ازاين‌رو، شكل پلاژيوكلازها، تخته‌اي و نسبت محورهاي كوتاه: متوسط: بلند به‌ترتيب برابر با 10:7:1 به‌دست‌آمد. برپايه داده‌‌هاي به‌دست‌آمده زمان رشد بلورهاي پلاژيوكلاز منطقه 27/40 سال باشد كه با سرشت ماگماهاي بازالتي همخواني دارد. برپايه تغييرات شيب نمودار CSD، ﺗﺄثير آميزش ماگمايي بر پيدايش ماگما به‌خوبي آشكار است. كلينوپيروكسن‌هاي منطقه از نوع اوژيت بوده و از ديدگاه شرايط فيزيكي، در فشار متوسط تا بالا و دماي 550 تا 1110 درجه سانتيگراد متبلور شده‌اند. از ديدگاه شرايط شيميايي، پيدايش اين كاني‌ها در محيطي با اكسيژن متغير روي داده و ميزان آب ماگما نزديك به 10 درصد برآورد شده است. بررسي‌هاي سنگ‌زايي برپايه شيمي كلينوپيروكسن نشان‌دهندة جاي‌داشتن سنگ‌هاي بازيك منطقه در گسترة سري‌هاي توله‌ايتي تا كالك‌آلكالن و وابسته به كمان‌هاي آتشفشاني (فرو‌رانش نئوتتيس) است.
چكيده لاتين :
The Shirinak volcanic rocks, known as Dahaj-Sarduieh belt in Kerman province, are exposed southeast of Urumieh-Dokhtar volcanic belt. Petrographically, the volcanic rocks are basalts and andesite, which consist mainly of plagioclase, clinopyroxene, olivine as well as calcite, quartz and chlorite as the secondary minerals. All of these minerals set in fine grain matrix with porphyric and glomeroporphyric textures. Based on mineral chemistry data, plagioclases range from labradorite to bytownite and have been undergone compositional and thermal mixing. They mostly show sieve texture. CSD (crystal size distribution) study shows that the shape of plagioclase microlites is tablet with aspect ratio of 1:7:10 for short:intermediate:long axes, respectively. Moreover, three-dimensional shape of plagioclase crystals, nucleation and growth time were estimated 40.27 years, which is completely consistent with the nature of basalt. Based on dip of CSD diagram, magma mixing process has been clearly involved in the magma genesis. The pyroxenes studied are augite in composition that were physically crystalized in moderate to high pressure and temperature of 550-1110 ̊ C. They crystallized from a magma likely with about 10% fluid and in variable fO2 condition. On the base of pyroxene chemistry, the basic rocks from Shirinak belong to tholeiitic to calcalkaline series in volcanic arc setting (Neo-Tethys subduction).
