بررسي ساز و كارهاي حُسن‌ تعبير در ترجمة تابوهاي رمان الهوي از هيفا بيطار

Investigating the Mechanisms of Euphemism in Translation of Taboos in Alhavi's Novel Hayfa Baytar

با گسترش روابط زباني ميان ملت‌ها، تأثير و تأثر فرهنگي امري طبيعي جلوه مي‌كند و اين امر سبب ايجاد رابطه‌اي دوسويه ميان زبان و فرهنگ مي‌گردد. در اين حالت، زباني كه بيش از همه تحت‌تأثير قرار مي‌گيرد، مي‌تواند بيشتر در معرض ورود واژگان و تعابير زبان فرادست قرار گيرد. بنابراين، نقش مترجم به ‌عنوان عامل انتقال‌ فرهنگ مبدأ به زبان مقصد حائز اهميت است. در برخي از آثار زبان عربي، واژه‌ها و ساختارهايي وجود دارد كه در جامعة ما، تابو محسوب مي‌شود و مترجم بايد مناسب‌ترين راهكار را به‌كار گيرد تا از يك‌ سو، از بار معنايي منفي تابو بكاهد و از سوي ديگر، در ترجمه‌اش امانت‌داري كرده باشد. به ‌نظر مي‌رسد حُسن‌ تعبير، راهكاري مناسب براي ترجمة تابوها باشد. در پژوهش پيش رو، تلاش بر آن است با تكيه ‌بر روش توصيفي‌ـ تحليلي تابوهاي رمان الهوي (2007م.) از هيفا بيطار بررسي شود و با استناد به ابزارهاي زباني حُسن‌ تعبير، مناسب‌ترين ترجمه براي آن‌ها ارائه گردد. نتايج نشان از آن دارد كه شگرد حُسن‌ تعبير در ترجمة تابوهاي رمان، در حفظ و تقويت خودانگارة اجتماعي مخاطب فارسي‌زبان بسيار مؤثر است. همچنين، استلزام معنايي (23%)، گسترش معنايي (20%) و مجاز (18%) پربسامدترين سازوكار حُسن‌ تعبير در ترجمة پيشنهادي تابوهاي رمان به ‌شمار مي‌آيد.

With the expansion of linguistic relationships among nations, the cultural impact has a natural effect and causes the creation of a mutual relationship between language and culture. Considering this case the most affected language can be more exposed to the entrance of vocabularies and language interpretations. So the role of the translator as the agent of transferring the culture of the source language to the target one is salient. In some Arabic works, there are words and structures which are considered as cultural taboo. Moreover, the translator should apply the most appropriate strategies that on the one hand can reduce the negative meaning of the taboo and on another hand can be loyal to the source language. It seems that euphemism is a good way for translation of taboo. This research tries to investigate taboos in the novel "alhava" written by "hayfa baytar" based on the descriptive analytical method and provides the most suitable translation for them relying on euphemism linguistic tools. The results indicate that by applying euphemism for translating taboos in the of novel effects on preserving and strengthening of social self-concept contact of the Persian audience. The furthermore respectively semantic implication (23%) semantic extension (20%) and metonymy (18%) are the most frequent mechanism in translation taboo words.