مشكلات رفتاري دانش‌آموزان خانواده‌هاي تك‌والدي و دو ‌والدي از ديدگاه معلمان آنها

Behavior Problems of Students of Single-Parent and Two-Parent Families from Teachers’ Perspective

زمينه و هدف: تك‌والد بودن مي‌تواند زمينۀ برخي از اختلال‌ها شده و بر سير و پيش‌آگهي آنها اثر بگذارد؛ بنابراين بررسي مشكلات رفتاري در فرزندان اين خانواده‌ها داراي اهميت است. اين پژوهش با هدف بررسي مقايسه‌اي مشكلات رفتاري كودكان خانواده‌هاي تك‌والدي و دو‌والدي انجام شده است. روش: روش پژوهش پس ­رويدادي بود. در راستاي دستيابي به هدف بالا، 100 دانش‌آموز (50 دختر و 50) پسر تك ­والدي مقطع ابتدايي شهر تهران (تحت پوشش كميتۀ امداد امام خميني) به‌صورت نمونه‌گيري در دسترس و 100 دانش‌آموز دختر و پسر خانواده دووالدي مقطع ابتدايي شهر تهران به‌صورت نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب و به‌وسيله پرسشنامه‌هاي رفتاري راتر (1964) مورد ارزيابي قرار گرفتند. يافته‌ها: يافته‌هاي حاصل از تحليل واريانس دوعاملي نشان داد مشكلات رفتاري در دانش‌آموزان تك‌والدي بيشتر از دانش‌آموزان دو‌والدي است. در نوع مشكلات رفتاري نيز تفاوت معناداري در پرخاشگري- فزون­ كنشي، اضطراب – افسردگي، رفتارهاي ضداجتماعي و اختلال نارسايي بين دو گروه مشاهده شد. همچنين يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن بود كه تفاوت معناداري بين مشكلات رفتاري دختران و پسران وجود داشت. دختران در اضطراب- افسردگي و اختلال نارسايي توجه از مشكلات بيشتري برخوردار بودند. نتيجه‌گيري: در خانواده‌هاي تك‌والدي يا پدر حضور ندارد يا به دلايلي مانند ناتواني جسماني و بيماري رواني قدرت كافي براي اداره خانواده ندارد، بنابراين نقش وي كم رنگ و شرايط خانواده به خانواده‌هاي تك‌والدي نزديك مي‌شود و در نهايت منجر به بروز مشكلات رفتاري در بين فرزندان اين گروه شده است.

Background and purpose: living in a single-parent family can lead to some disorders and affect their progress and prognosis. For this reason, investigating the behavior problems in these children has significant importance. Current study aimed to compare students of single-parent and two-parent families in terms of their behavior problems. Method: Current research was an Ex-Post Facto research. 100 single-parent elementary school students (50 girls and 50 boys) were selected using convenience sampling method from schools of Tehran (under the coverage and support of Imam Khomeini Committee). In addition, 100 two-parent elementary school students were selected using clustering sampling method from schools of Tehran. Data were collected using Ruther children questionnaire, and analyzed using ANOVA. Results: Results of multivariate analysis of variance showed that single-parent students have significantly more behavior problems comparing to two-parent students. Students, who were raised by a single parent, showed higher levels of aggression-hyperactivity, anxiety, depression, antisocial behaviors, and attention deficit and hyperactivity disorder. In addition, findings indicated significant gender difference between boys and girls; in another words, girls showed higher levels of anxiety, depression, and attention deficit disorder. Conclusion: Children experience more behavior problems in single-parent families - in which father is not present or cannot manage the family due to physical or mental disorder.