مقايسۀ رشد و نمو فنولوژي جمعيت‌هاي يولاف‌وحشي زمستانه (Avena ludoviciana Durieu)

Comparison of phenological development of Avena ludoviciana ecotypes

بهينه­سازي كنترل يولاف­وحشي در غلات، مستلزم پيش‌بيني دقيق مراحل نموي اين علف هرز در طول فصل رشدي است. در اين زمينه بررسي­ به‌صورت كرت­هاي دو بار خردشده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1392-1391 در پرديس دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه تهران، انجام شد. كرت اصلي شامل پنج تاريخ كاشت (26 مهر، 14 آذر، 30 دي، 24 اسفند و 4 ارديبهشت)، كرت فرعي تيمار رطوبتي (آبياري و بدون آبياري) و كرت فرعي فرعي شش جمعيت يولاف­وحشي (اهواز، شيراز، قائم‌شهر، كرج، قزوين، اصفهان، كرمانشاه و كامياران) بود. صفات تاريخ سبز­شدن، پنجه­زني، ساقه رفتن، خوشه رفتن و رسيدگي شش جمعيت يولاف­وحشي در طي فصل رشد يادداشت‌برداري و در مرحلۀ رشدي زادوكس 92 (مرحلۀ رسيدگي) خوشه­ها گرد­آوري شدند. سرعت سبزشدن در دو جمعيت يولاف­وحشي كامياران (11/0) و كرج (1/0) به ازاي افزايش هر واحد دما در مقايسه با ديگر جمعيت­هاي يولاف­وحشي بالاتر بود. گياهچه­هاي جمعيت كامياران در مقايسه با ديگر جمعيت­ها، با ميزان دماي دريافتي (درجۀ روز رشد) كمتري هر مرحلۀ رشدي را سپري كرد. بنابر نتايج تجزيۀ چند متغيره جمعيت­هاي يولاف­وحشي را مي­توان در چند دسته گنجاند. دو جمعيت كامياران و كرمانشاه از لحاظ وزن بذر، سرعت سبزشدن و ارتفاع بوته همبستگي بالاتري را نشان مي­دهند و به هم نزديك‌ترند. جمعيت اهواز نسبت به ديگر جمعيت­ها تفاوت بيشتري نشان داده و رشد آن با دما ارتباط نزديكي داشته است. ‌احتمالاً به دليل بارندگي بالا در مازندران سرعت پنجه­زني و به ساقه رفتن در اين جمعيت (اكوتيپ) بيشتر بوده است. به دليل همزماني رشد و نمو يولاف­وحشي و گندم مديريت و مهار اين علف هرز با پيش‌بيني به هنگام مراحل رشدي از راه شاخص درجۀ روز رشد، مي­توان در بهينه‌سازي مديريت و مهار از جمله تعيين زمان دقيق كاربرد علف‌كش‌ها همراه با كاهش ميزان سموم كه كاهش آلودگي­هاي زيست‌محيطي را به دنبال خواهد داشت اقدام كرد و موفق بود.

A precise prediction of the phenological development of weed species in crops would provide timely control for more efficient management of weeds. In order to study, experimental design was a randomized complete block split-split-plots conducted in 2012-2013 at agricultural reaserch field of University of Tehran located at Karaj, Iran. With five planting dates (26Mehr, 14 Azar, 30 Day, 24 Esfand and 4 Ordibehesht) as the main plot treatments. The main plots were split with two moisture conditions (irrigated and rainfed) as subplots. Each subplot was further split with six population (Ahvaz, Shiraz, Qaemshahr, Karaj, Kamyaran and Kermanshah). Time to main phonological stages of the A. ludoviciana populations including emergence time, tillering, heading and maturing were compared using linear regression and multivariate methods. Comparing among populations, emergence rate in two population of Kamyaran (0.11) and Karaj (0.1) was higher than the other populations. Kamyaran population with average less temperature spent each stage of phenological development. A clear clustering was obtained based on rates of phonological development and location characteristics of the population’s origin. Kamayaran and Kermanshah populations were in one cluster, karaj and shiraz were more similar, and mazandaran and Ahvaz showed significantly different from other populations. Kamyaran and Kermanshah showed a higher correlation in the weight of seeds, rate of emergence, and altitude. Ahvaz population showed close relations with temperature. In the Mazandaran population the highest tillering rate and stem elongation rate occurred. Also GDD could use for precision time of application of herbicides and could recommend minimum herbicide application, after optimization of the application, the use of such pesticide would be environmentally safe, Due to the simultaneity of the growth of wild oat and wheat.