ارزيابي پتانسيل‌هاي توسعه مطلوب كاربري آبزي‌پروري در مناطق ساحلي جزيره قشم با استفاده از روش تلفيقي SWOT-ANP

Strategic planning of optimal development of aquaculture in coastal areas (case study: coastal areas of Qeshm Island

توسعه بي‌رويه و بدون ارزيابي فعاليت‌هاي اقتصادي آبزي‌پروري از يك‌سو و اتكاي بي‌واسطه و وابستگي قشر كثيري از جمعيت رو به رشد جهان به سواحل از سوي ديگر، محدوديت‌هايي را براي زندگي و بقاء حيات‌وحش در سواحل فراهم مي‌كند؛ و باعث تخريب زيستگاه‌هاي ساحلي و از بين رفتن گونه‌هاي آبزي زيادي مي‌گردد. پژوهش حاضر از نوع تحليلي- كاربردي بوده و باهدف بررسي پتانسيل‌هاي توسعه آبزي‌پروري و ارائه برنامه راهبردي توسعه مطلوب اين كاربري در جزيره قشم با استفاده از مدل تلفيقي SWOT-ANP به انجام رسيده است. در اين پژوهش ضمن شناسايي توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي بالقوه اين جزيره، به‌طور خاص فعاليت‌هاي آبزي‌پروري و شيلاتي آن موردبررسي قرارگرفته و به تأثير آن در راستاي مديريت يكپارچه مناطق ساحلي پرداخته‌شده است. بدين منظور در ابتدا عوامل داخلي (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجي (فرصت‌ها و تهديدات) محيط تحت بررسي شناسايي شد. سپس به‌منظور ارزيابي و اولويت‌بندي اين عوامل و تدوين راهبردهاي پيشنهادي از فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP) و نرم‌افزار Super decision در ماتريس SWOT استفاده گرديد. در ادامه با استفاده از مدل شبكه‌اي طراحي‌شده، راهبردهاي پيشنهادي تعيين وزن و مهم‌ترين راهبردها در ماتريس ارزيابي، اولويت‌بندي شدند. نتايج نشان داد كه راهبردهاي استفاده از اهداف، خط‌مشي‌ها، طرح‌هاي آبزي‌پروري و صيد آبزيان كشور براي ايجاد و تقويت زيرساخت‌هاي پايدار اين كاربري در منطقه، ايجاد و تقويت طرح جامع آبزي‌پروري به‌منظور حفاظت از منابع طبيعي دريايي در راستاي مديريت تلفيقي مناطق ساحلي، ايجاد و گسترش امكانات زير بنايي و زيرساختي آبزي‌پروري در راستاي ايجاد كاربري مطلوب اراضي، تخصيص بودجه كافي جهت دستيابي به برنامه‌هاي حفاظت و توسعه كاربري آبزي‌پروري و حفاظت محيط‌زيست كه جزو راهبردهاي (ST) مي‌باشند به‌عنوان بهترين راهبردها در راستاي توسعه مطلوب كاربري آبزي‌پروري در سواحل جزيره قشم قرار گرفتند.

From one side, the immethodical and growing of economic activities of aquaculture, and the other side, immediate depends of a large amount of growing population is providing districts for coastal survivals and caused to damage in coastal ecology and lots of aquatic creatures. In this paper, while realizing the potential capacities of the island, it's specially discusses the activities of aquaculture in the framework of Integrated Coastal Zone Management. Therefore, in this study, firstly, the environment's internal strategic factors (strengths and weaknesses) and external factors (opportunities and threats) were identified. Thereafter, Analytic Network Process (ANP) and Super Decision Software in SWOT matrix were used to evaluate and prioritize these factors, as well as to develop several proposed strategies. Using a designed network model, the proposed strategies were weighted and the main strategies of the evaluation matrix were ranked. The results showed that the most efficient strategies to optimal development of aquaculture use of coastal areas of Qeshm Island are: strategies of Using objectives, policies, plans of aquaculture and hunting Aquatic to build and strengthen of sustainable aquaculture these users in the region, Building and strengthening comprehensive aquaculture plan for conservation of natural marine resources in the framework of Integrated Coastal Zone Management, Creating and development of infrastructure facilities and infrastructure aquaculture in order to create optimum user of the lands, Allocate adequate funding to achieve conservation programs and user development of aquaculture and environmental protection involved in (ST) strategies.