نقش ميانجي خودكارآمدي و تاب‌آوري در رابطه‌ي هوش معنوي و اضطراب امتحان دانش‌آموزان دبيرستاني شهر قم

Self-efficacy and Resilience as Mediators in the Relationship between Test Anxiety and Spiritual Intelligence among High School Students in Qom

سابقه و هدف: هوش معنوي در كاهش اضطراب امتحان كه موجب كاهش عملكرد تحصيلي مي‌شود، مؤثر است. كشف متغيّرهاي واسطه در رابطه‌ي هوش معنوي و اضطراب امتحان، زمينه‌ي تدوين بسته‌هاي آموزشي مناسب‌تر هوش معنوي را براي كاهش اين اضطراب فراهم مي‌كند. هدف اين پژوهش، بررسي نقش ميانجي خودكارآمدي و تاب‌آوري در رابطه‌ي هوش معنوي و اضطراب امتحان است. روش كار: اين پژوهش توصيفي ازنوع همبستگي است و جامعه‌ي آماري آن را تمامي دانش‌آموزان دبيرستاني شهر قم در سال تحصيلي 95 - 96 تشكيل مي‌دهند. نمونه‌گيري پژوهش به‌روش خوشه‌يي تصادفي انجام شده است. بدين‌منظور سه مدرسه‌ي دخترانه و سه مدرسه‌ي پسرانه به‌طور تصادفي انتخاب؛ و 380 پرسش‌نامه در برخي كلاس‌ها توزيع شد كه پس از جمع‌آوري آنها، 269 پرسش‌نامه (127 پسر و 142 دختر) پذيرفتني بود. شركت‌كنندگان پرسش‌نامه‌هاي اضطراب امتحان ساراسون، هوش معنوي عبدالله‌زاده، خودكارآمدي شرر و همچنين پرسش‌نامه‌ي تاب‌آوري كونور و ديويدسون را تكميل كردند. براي تحليل داده‌ها از روش‌هاي همبستگي پيرسون و تحليل مسير بر اساس مدل بارون‌ و كني استفاده شده است. در اين پژوهش همه‌ي موارد اخلاقي رعايت شده است. علاوه‌براين، نويسندگان مقاله هيچ‌گونه تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: نتايج تحليل همبستگي پيرسون نشان داده كه رابطه‌ي اضطراب امتحان با هوش معنوي (267/0)، خودكارآمدي (475/0-) و تاب‌آوري (330/0-) معنادار (01/0< P) است. علاوه‌براين، نتايج تحليل مسير بر اساس مدل بارون و كني نشان داده كه خودكارآمدي (17/0) و تاب‌آوري (09/0) رابطه‌ي اضطراب امتحان و هوش معنوي را به‌طور كامل ميانجيگري مي‌كند. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به‌دست آمده، هوش معنوي از راه خودكارآمدي و تاب‌آوري موجب كاهش اضطراب امتحان مي‌شود. ازاين‌رو، پيشنهاد مي‌شود براي كاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان، بسته‌هاي آموزشي هوش معنوي با تأكيد بر افزايش خودكارآمدي و تاب‌آوري آنان تدوين شود.

Background and Objective: Spiritual intelligence is effective in reducing test anxiety which hinders academic performance. Discovering mediating variables in the relationship between spiritual intelligence and test anxiety paves the way for developing suitable training packages in order to reduce test anxiety. The aim of this study was to investigate the mediating role of self-efficacy and resilience in the relationship between spiritual intelligence and test anxiety. Method: This descriptive study was of correlational type and its research population was all high school students in Qom in 1395 and 1396. Random cluster sampling was used. To do so, three female and three male schools were randomly selected and 380 questionnaires were distributed in some classes and then collected. 269 questionnaires (127 boys and 142 girls) were acceptable. The participants completed test anxiety questionnaire (Sarason, 1997), SQ (Abdollahzadeh, 2009) and Efficacy (Sherer, 1982) and Resiliency (Connor & Davidson, 2003). As for data analysis, Pearson correlation and path analysis based on Baron and Kenny model were used. In this study, the ethical issues were all considered and the authors declared no conflict of interest. Results: Pearson correlation analysis showed that test anxiety and spiritual intelligence (0/267), efficacy (-0/475) and resilience (-0/330) have a significant relationship (P<0/01). Moreover, the results of path analysis indicated that efficacy (0/17) and resilience (0/09) completely mediate the relationship between spiritual intelligence and test anxiety. Conclusion: Based on the findings, spiritual intelligence reduces test anxiety through self-efficacy and resilience. Thus, it is proposed that spiritual intelligence training packages with an emphasis on raising students' self-efficacy and resilience be developed to reduce test anxiety.