رويكرد نظريه بازي براي مدل‌سازي رقابت در بازار حمل و نقل جاده‌اي و ريلي كالا

در پژوهش حاضر، مسئله رقابت در بازار حمل و نقل كالا بين طريقه­هاي حمل جاده­اي (كاميون) و تركيبي (كاميون قطاركاميون) با استفاده از رويكرد نظريه بازي­ها مورد بررسي قرار گرفته­است. بسته به شرايط زيرساخت ريلي و قابليت اطمينان زمانبندي قطارها، دو سناريو (وجود سيستم­­هاي ريلي منعطف و غيرمنعطف) طراحي و مورد بررسي قرار گرفته­اند. ساختار بازي در سناريوي اول، مبتني بر تعادل نش است؛ در حالي كه سناريوي دوم داراي ساختار بازي استكلبرگ (رهبرپيرو) مي­باشد. قيمت­هاي حمل و نقل طريقه­هاي حمل جاده­اي و تركيبي و زمان سفر طريقه حمل تركيبي به عنوان متغيرهاي تصميم مسئله در نظر گرفته شده­اند. براي هريك از سناريوها، بازار رقابت حمل و نقل كالا مدل­سازي شده و تأثير سياست­هاي مختلف فني و اقتصادي بر اين بازار مورد تحليل قرار گرفته­است. بررسي سياست افزايش قيمت سوخت نشان مي­دهد با اعمال اين سياست، زمان سفر طريقه حمل تركيبي و تقاضا و سود طريقه حمل جاده­اي كاهش مي­يابد. سياست كاهش هزينه­هاي تخليه و بارگيري كالا در ايستگاه­هاي ريلي در طريقه حمل تركيبي سبب كاهش قيمت تعادلي هر دو طريقه­ي حمل جاده­اي و تركيبي و كاهش تقاضا و سود طريقه حمل جاده­اي مي­شود. سياست كاهش ضريب هزينه­ي سرمايه­گذاري جهت بهبود زمان سفر طريقه حمل تركيبي، افزايش تقاضاي طريقه حمل تركيبي و كاهش تقاضا و سود طريقه حمل جاده­اي را در پي خواهد داشت. سياست استفاده از كاميون­هاي مدرن با مصرف سوخت پايين در حمل و نقل جاده­اي، سبب كاهش قيمت تعادلي هر دو طريقه حمل جاده­اي و تركيبي، كاهش تقاضا و سود طريقه حمل تركيبي و افزايش زمان سفر تعادلي طريقه حمل تركيبي مي­شود. نتايج پژوهش حاضر مي­تواند به عنوان ابزاري جهت سياست­گذاري بازار رقابتي حمل و نقل كالا، مورد استفاده مديران و سياست­گذاران حمل و نقل و نيز شركت­هاي فراهم­آورنده خدمات حمل و نقل جاده­اي و ريلي كالا قرار گيرد.