پديد آورندگان :
موسوي، سعيد دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , يزدي صمدي، بهمن دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , زالي، عباس علي دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي , بي همتا، محمدرضا دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
گندم , تجزيه ژنتيكي , شرايط نرمال , تنش رطوبتي , تلاقي دي آلل
چكيده فارسي :
به منظور مطالعه ژنتيكي صفات كمي گندم نان در شرايط نرمال و تنش رطوبتي پارامترهاي ژنتيكي شامل ميانگين درجه غالبيت، نسبت توزيع و پراكنش آلل هاي غالب و مغلوب در والدين و تعيين جهت غالبيت در ده رقم گندم نان، يك آزمايش دي آلل يك طرفه اجرا شد. هيبريدهاي به دست آمده (45 تلاقيF1) ، همراه والدين در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در شرايط نرمال و تنش رطوبتي، به صورت جداگانه كاشته شدند. نتايج تجزيه واريانس در شرايط نرمال رطوبتي نشان داد كه به جز صفات تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، طول ريشك و تاريخ 50% سنبله دهي، اختلاف معني داري بين ژنوتيپ ها وجود دارد. براي شرايط تنش رطوبتي، به جز صفات طول ريشك، تاريخ 50% سنبله دهي، وزن خشك ريشه و سطح برگ پرچم، اختلاف ژنوتيپ ها براي ساير صفات معني دار بود. در شرايط نرمال رطوبتي، براي صفات تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، زيست توده (وزن بيوماس)، عملكرد دانه و شاخص برداشت اثر فوق غالبيت، براي صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ اثر غالبيت نسبي و براي صفات طول پدانكل، طول سنبله و وزن خشك ريشه اثر غالبيت نسبي مشاهده شد. در اين شرايط مشخص شد كه به جز صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ كه به وسيله آلل هاي مغلوب كنترل مي شود، بقيه صفات تحت كنترل آلل هاي غالب هستند. در شرايط تنش رطوبتي، براي صفات تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر فوق غالبيت، براي صفت تعداد روزنه در واحد سطح اثر غالبيت كامل و براي صفات طول پدانكل، وزن هزار دانه، زيست توده، عملكرد دانه و شاخص برداشت اثر غالبيت نسبي مشاهده شد. به جز صفت وزن هزار دانه كه به وسيله آلل هاي مغلوب كنترل مي شد، بقيه صفات در كنترل آلل هاي غالب بودند.
چكيده لاتين :
In order to study genetic of quantitative traits in wheat under normal and moisture stress conditions, several genetic parameters such as average degree of dominance, proportion and distribution of dominant and recessive alleles in all parents and dominance direction were evaluated in ten cultivars of bread wheat, using a half diallel. Parents and their hybrids were separately planted in a randomized complete block design under normal and moisture stress conditions in the second year. Results of analysis of variance in normal moisture condition showed genetic variation among genotypes for most of the traits except for tiller and fertile tiller number, awn length and 50% heading date, whereas in stress condition results of analysis of variance were not significant for awn length, 50% heading date, dry weight of root and flag leaf area. There were over dominance effect for number of spikelet per spike, number of kernel per spike, 1000- kernel weight, biomass, weight grain yield and harvest index, complete dominance for stomata number per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, spike length and dry weight of root in normal moisture condition. The results in normal moisture condition also showed that all traits were controlled by dominant alleles, except number of stomata per unit of leaf area that was controlled by recessive alleles. In stress conditions there were over dominance effect for number of spikelet per spike, spike length and number of kernel per spike, complete dominance for number of stomata per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, 1000- kernel weight, biomass, weight, grain yield and harvest index. In stress condition, all traits were controlled by dominant alleles except 1000-kernel weight that was controlled by recessive alleles.
