مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - جهاني شدن و تحولات ساختاري در جامعه روستايي

چكيده فارسي :

برخي جهاني شدن را تشديد وابستگي متقابل جهان به همديگر و گسترش روابط اجتماعي در سطحي وسيعتر تعريف نموده اند. عده اي نيز تغيير شكل روابط اجتماعي و كنش متقابل فرايندهاي محلي و جهاني و سازماندهي و اعمال قدرت در سطح جهاني را بعنوان جهاني شدن در نظر گرفته اند. ديگران آن را صرفا يك مسئله اقتصادي در نظر گرفته و روان سازي جريانات مالي و تجاري و آزاد سازي تجارت و اقتصاد آزاد را بعنوان فرايند جهاني شدن تعريف نموده اند. در اين مقاله ابتدا با يك رويكردي انتقادي مفاهيم و رويكردهاي مختلف گفتمان هاي جهاني شدن مورد ارزيابي قرار مي گيرد و پس از آن با ارائه يك مدل مطالعاتي،الگوي تغيير در جامعه روستايي بعنوان يك اجتماع محلي كه به شدت در معرض جهاني شدن دچار چالش هايي خواهد بود،مورد توجه واقع مي شود. جامعه روستايي از جهات مختلف در اثر فرايندهاي جهاني شدن دچار تغييرات جدي شده است و در آينده نيز تبعات اين تحولات چالش هاي عمده اي را به بار مي آورد. امروزه ديگر هيچ جامعه اي را نمي توان يافت كه در انزواي مطلق به سر ببرد و روابط متقابلي را با دنياي پيرامون نداشته باشد. لذا كمتر كسي مي تواند ادعاي تاثير فرايندهاي جهاني شدن را در اجتماعات محلي انكار نموده و يا زود هنگام بداند. اگر چه در بين محققان ايراني مسئله بررسي تغييرات در اجتماعات محلي با در نظر گرفتن نقش فرايندهاي جهاني شدن كمتر مورد اقبال بوده است(كه دليل نگارش اين مقاله نيز از اينجا ناشي مي شود)ولي حجم مطالعات تجربي و ميداني انجام شده در كشورهاي صحراي آفريقا، آمريكاي لاتين و كارائيب، جنوب آسيا، شرق آسيا،چين وهند طي دهه اخير دال بر اهميت تغييرات ناشي از فرايندهاي جهاني شدن در جوامع روستايي ومحلي است.