كانون‌هاي تصميم‌گيري در قانون اساسي جديد افغانستان؛ نسبت‌سنجي نحوه اعمال قدرت براساس همكاري قوا

Decision making centers in the Afgan new constitution: Devision of power Based on the cooperation amongst forces

پس از اشغال افغانستان توسط نيروهاي ناتو به رهبري امريكا در سال 2001 م، تغييرات اساسي در اين­كشور به وقوع پيوست كه ازجمله آن­ها، ايجاد تغيير در قانون اساسي و شكل ­گيري قانون اساسي جديد بود كه بر اساس­آن، نظام ­سياسي جديدي با محتواي اسلامي و رويه ­هاي دموكراتيك شكل­ گرفت. سوال نوشتار حاضر آن است­كه قانون اساسي جديد افغانستان براي كدام مرجع تصميم ­گيري، اقتدار قانوني بيشتري درنظر گرفته است؟ به نظر مي­رسد­كه در اين قانون اساسي ­كه از نهادهاي تصميم­ گيري مهمي مانند رياست جمهوري، حكومت، شوراي مليِ متشكل از ولسي جرگه و مشرانوجرگه، لويه جرگه، قوه قضائيه و سيستم اداري تشكيل شده ­است؛ ضمن همكاري و تعاملي كه ميان قواي تصميم‌گيرنده براي گردش مناسب‌تر امور اجرايي و اجراي قانون اساسي وجود دارد، در قالب سيستم همكاري قوا، قواي تقنيني و قضايي نيز در بسياري از مواقع از قدرت كنترلي مناسبي درقياس با قوه مجريه برخوردارند اما با اين وجود، رئيس ­جمهور به‌عنوان رئيس قوه‌مجريه، ضمن برخورداري از اختيارات قانوني­ گسترده­ تر نسبت به ساير قوا، اقتدار نهايي را رقم مي‌زند. نوشته­ پيش­رو برآن است تا با اتكا به روش توصيفي و تحليلي و بهره‌گيري از رويكرد نظري مستخرج از ساختار نظام پارلماني و رياستي، محوريت نقش رئيس‌جمهور را در تصميم ­گيري‌هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي كشور افغانستان تجزيه وتحليل كند.

After occupation of Afganistan by NATO forces led by American in 2001, fundamental changes have occurred in the country, including a change in the constitution and the subsequent formation of the a new Afganistan constitution, which is based on the Islamic political system and democratic practices. question of this present article is that the new Afghan constitution to which legitimate reference have considered more authority? This constitution includes some important decision bodies such as the presidency, the government, the national Assembly- consisting of wolsi Jirga or House of Elders- mashrano Jirga, loya Jirga, judiciary and administrative system. For better implementation of the constitution and administrative affairs, while constitution guarantees the cooperation between decision - making powers in the country, In addition, legislative and judicial powers in many cases have proper control over the executive branch, However, the President as the head of the executive branch, and receive legal authority wider powers than any other, marks the final authority. Present article Relying on analytical method and utilizes the theoretical approach of parliamentary and presidential political structure, will analyze President pivotal role in political decision-making, social, cultural and economic Afghanistan.