همبستگي ميان شاخص‌هاي اثرگذاري پژوهشي: تحليل عاملي شاخص‌هاي دگرسنجي و استناد

هدف: بررسي اشتراك ساختاري دگرسنجه‌ها و استناد، درك و شناسايي سنجه‌هاي مشابه و ابعاد مختلف اثرگذاري آنها، و دسته‌بندي تجربي انواع دگرسنجه‌ها از طريق تفسير و تركيب منطقي شاخص‌ها. روش‌شناسي: نمونه‌اي هدفمند از مقالات مجلات زيرمجموعه كتابخانه عمومي علم (پلاس) منتشرشده در سال‌هاي 2010 تا 2012 به‌روش تحليل استنادي مطالعه و از روش تحليل عاملي براي شناسايي اشتراك ساختاري ميان سنجه‌هاي مختلف و دسته‌بندي آنها استفاده شد. يافته‌ها: نتايج تحليل عاملي به استخراج مدلي متشكل از 3 گروه عاملي منجر شد كه درمجموع، قادر به پيش‌بيني حدود 53 درصد از واريانس متغير مكنون، يعني «تأثير بروندادهاي پژوهشي» است. به‌نظر مي‌رسد مدل تجربي به‌دست‌آمده با مدل نظري پيشنهادي «جانپينگ و هوكيانگ» انطباق دارد. نتايج نشان مي‌دهد نوع تأثير، گستره، و عمق آن در سه گروه شناسايي‌شده، متفاوت است. گروه نخست، «تأثير در سطح دريافت»، گسترده‌ترين و در عين حال، كم‌عمق‌ترين تأثير را نشان مي‌دهد. اين سطح را بيشتر مي‌توان سطح «مصرف» ناميد كه لزوماً به «استفاده» منجر نمي‌شود. در نقطه‌اي ديگر از اين پيوستار تأثير، سطح «تأثير در سطح رسانه‌هاي اجتماعي» قرار دارد كه بعد از مصرف، سطحي بالاتر از تعامل با متن را بازنمون مي‌كند. اين سطح به‌لحاظ گستره افراد، محدودتر؛ اما به‌لحاظ عمق تأثير، قوي‌تر از سطح پيشين است. در قطب ديگر اين پيوستار، «تأثير در سطح كاربرد» قرار دارد كه پس از مطالعه و تعامل عميق‌تر با متن و گزينش آگاهانه آن روي مي‌دهد. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش نشان‌دهنده توانمندي دگرسنجه‌ها در سنجش انواع اثرگذاري در گستره و عمق‌هاي متفاوت است. اين نتايج مي‌تواند از طريق شناسايي سرشت تأثيراتي كه شاخص‌ها بازنمايي مي‌كنند، شناخت روابط ميان آنها، و غلبه بر تعدد و آشفتگي آنها در افزايش دقت ارزيابي پژوهش مؤثر واقع شود.