راهبردهاي بهبود و توسعه مكانيزاسيون كشاورزي در مزارع زعفران با استفاده از رويكرد تحليل عوامل استراتژيك (SWOT)

Strategies for Improvement and Development of Agricultural Mechanization in Saffron Farms Using Strategic Factors Analysis (SWOT)

زعفران در ايران كه عمدتا در استان‌هاي خراسان رضوي و جنوبي توليد مي‌شود، يكي از محصولات راهبردي بخش كشاورزي در اين كشور است كه با توجه به تقاضاي بازارهاي جهاني براي اين محصول، رشد و توسعه آن مي‌تواند زمينه‌هاي درآمد‌زايي و اشتغال‌زايي بيشتري را نسبت به قبل فراهم آورد. پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه چگونه مي‌توان با بهبود روش‌هاي مكانيزاسيون در مراحل مختلف توليد اين محصول، باعث افزايش توليد آن شد. اين پژوهش كاربردي-توسعه‌اي و روش بررسي آن توصيفي-تحليلي است. با بهره‌گيري از مدل SWOT كه از مهم‌ترين مدل‌هاي برنامه‌ريزي راهبردي محسوب مي‌شود، نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي روش‌هاي مكانيزاسيون در فرآيند توليد زعفران در منطقه، بررسي و شناسايي و مناسب‌ترين راهبردها براي توسعۀ مكانيزاسيون آن ارائه شد. بر اساس نتايج تحقيق، در ماتريس ارزيابي عوامل داخلي (ضعف و قوت) جمع نمره‌هاي نهايي 73/2 شده است كه نشان مي‌دهد نقاط قوت از نقاط ضعف بيشتر است. همچنين، ماتريس عوامل خارجي (تهديد و فرصت) نيز با مجموع امتياز 67/2 نشان‌دهندۀ آن است كه در وضعيت موجود مي‌توان با تقويت فرصت‌ها در مقابل تهديد‌ها واكنش راهبردي مناسب را نشان داد. بنابراين، راهبرد تهاجمي (SO) بهترين راهبرد جهت حركت به سمت بهبود و توسعۀ مكانيزاسيون در مزارع زعفران در استان خراسان است. با استفاده از ماتريس برنامه­ريزي استراتژيك كمّي (QSPM) استراتژي‌هاي برتر در راهبرد تهاجمي تعيين گرديد.

Iranian saffron is produced mainly in the provinces of Khorasan-e Razavi and Khorasan-e Jonoobi and is a strategic product of the agricultural sector. The high demand in the global market for saffron provides employment opportunities. Increasing production by improving mechanization methods at the various stages of production is the major challenge. The research format of this study was applied-development and the method was a cross-sectional survey. The SWOT model of strategic planning was the most important model for determining the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of mechanization in saffron production. These were identified and evaluated and the best strategy for the development of mechanization was determined. The results showed that the sum of the final scores of the internal matrix factors (strengths and weaknesses) was 2.73. This indicates that the strengths were greater than the weaknesses. The matrix of external factors (opportunities and threats) had a total score of 2.67, which indicates that the current situation can be strengthened in the face of threats and opportunities with an appropriate strategic response. An aggressive strategy is best for improvement and development of farm mechanization in the Khorasan provinces. The superior strategies were determined using the quantitative strategic planning matrix (QSPM).