ساختارشكني در صفت‌ها و ناگفته‌هاي پيرامون آن

ساختارشكني زباني، چه ازنظر ساختمان و چه ازنظر كاربرد، كمتر در دستورهاي زبان فارسي موردتوجّه قرارگرفته است. الگوهاي ساخت و قواعد دستورمند زبان، غالباً در كتاب‌هاي مطرح دستور، تكراري و ايستاست، درحالي‌كه زبان هميشه در بستري از تحوّلات قراردارد و در اين مسير با دگرگوني‌هايي گاه اندك و گاه فراوان مواجه مي‌شود. پژوهشگران اين مقاله با نشان‌دادن پاره‌اي از ساختارشكني‌ها (در سيزده مورد) اين تفكّر را به خواننده القا مي‌كنند كه چنين پيامدي در همة زبان‌هاي زندة دنيا، اجتناب‌ناپذير است. تعاريف و تحليل‌هاي يادشده با ارجاع به برخي از دستورهاي مطرح فارسي صورت گرفته است تا به‌صورت شفّاف‌تري نشان دهد كه صفت‌هاي فارسي دستخوش تحوّلات و ساختارشكني فراواني مي‌شوند. بااين‌همه، اين پژوهش دربارة مضاف‌اليه صفت، صفت صفت، صفت بعد از مضاف‌اليه، صفت‌هاي همراه با ممّيز، تحوّل شاخص به صفت، اختياري يا اجباري‌بودنِ صفت‌هاي وابسته، تقدّم وند تصريفي بر وند اشتقاقي، اسم يا صفت‌بودنِ «هريك، هريكي، هيچ‌يك، هيچ‌كدام و ...» حرف‌هاي تازه‌اي دارد و همچنين دربارة صفت‌هاي درون فعل، انتقال اسم به صفت بياني، اختياري يا اجباري‌بودن متمّم صفت، صفت بياني با «تر» يا بدون «تر» و فقدان برخي از الگوهاي پركاربرد ساخت صفت در دستورهاي فارسي، يافته‌هاي تازه‌اي ارائه مي‌كند.