بررسي و مقايسۀ نقش شاخص‌هاي توسعۀ اجتماعي در گرايش به‌‌‌سوي اسلام تندرو در آسياي مركزي

منطقۀ آسياي مركزي بعد از فروپاشي اتحاد شوروي و خلأ قدرت ناشي از آن به‌سرعت در كانون توجه گروهاي اسلام‌گرا قرار گرفته است. داعش يكي از گروهاي تندرو اسلامي است كه به‌شدت بر اين منطقه تأثير گذاشته است. ازاين‌رو، نوشتار حاضر در پي بررسي و مقايسۀ شاخص‌هاي توسعۀ اجتماعي پنج كشور هم‌سودِ قزاقستان، ازبكستان، تركمنستان، قرقيزستان و تاجيكستان در گرايش به گروه داعش بوده است. با اين هدف، پس از ارائۀ رويكردهاي نظري براي توصيف و تبيين نظري موضوع، با استفاده از روش كمي و از نوع تحليل ثانوي، با رجوع به همۀ اطلاعات مرتبط با شاخص‌هاي توسعۀ اجتماعي و گرايش به تندرو مذهبي در پايگاه اينترنتي مؤسسۀ مطالعات امور بين‌الملل فنلاند (2015) و سايت‌هاي معتبر كشورهاي آسياي مركزي و روسيه (جامعۀ آماري) به روش تمام شماري انتخاب و پس از كدگذاري و وزن‌دهي وارد نرم‌افزار اس‌پي‌اس‌اس كرديم و در دو بخش آمار توصيفي و استنباطي تحليل كرديم. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه بين شاخص‌هاي توسعۀ اجتماعي مانند پيشرفت اجتماعي، هزينه‌هاي آموزشي، هزينه‌هاي بهداشتي (برحسب توليد ناخالص ملي)، نرخ خاص مهاجرت و جهاني‌شدن و نيز شاخص كل تفاوت معناداري در سطح خطاي 01/0 در پنج كشور مورد بررسي هم‌سود مشاهده ‌شده است. در نتيجه مي‌توان گفت كه نارسايي در شاخص‌هاي مختلف توسعۀ اجتماعي به‌ويژه شاخص پيشرفت اجتماعي، هزينه‌هاي آموزشي، سرانۀ هزينه‌هاي بهداشت و درمان و نرخ بالاي مهاجرت (برون كوچي) زمينه‌هاي گرايش شهروندان كشورهاي آسياي مركزي را به‌سوي گروه داعش فراهم ساخته است.