تدوين راهبردهاي توسعه حمل ‌و نقل ريلي در ايران

حمل‌ونقل به ‌عنوان يك عامل كليدي براي جوامع مختلف، در ميزان رشد و توسعه نقش بسزايي ايفا مي‌كند. توسعه شبكه و ناوگان حمل‌ونقل موجب تغييرات بنيادين در فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌شود و باعث جذب جمعيت بيشتر و در پي آن توسعه بيشتر فعاليت‌هاي اقتصادي در نواحي مختلف خواهد شد. در اين راستا راه‌آهن از مهم‌ترين عوامل تحول اقتصاد جهان در هنگام انقلاب صنعتي است. كشور ايران به‌دليل قرار گرفتن در سر راه شرق به غرب از ديرباز در جابه‌جايي كالاها اهميت بسزايي داشته است. البته امروزه نيز با قرارگيري ايران بر سر چهارراه ريلي دنيا، فرصت بسيار مناسبي جهت ترانزيت ريلي كالاهاي مصرفي كشورهاي آسياي ميانه، جنوب شرق آسيا و اروپا در اختيار دارد. با توجه به اهميت حمل‌ونقل ريلي در جابه‌جايي حجم وسيعي از كالاها و موقعيت استراتژيك ريلي ايران، در اين مقاله با استفاده از تكنيك SWOT و QSPM به تدوين استراتژي‌هاي اولويت‌دار، درخصوص توسعه شبكه ريلي پرداخته شده است. تحقيق حاضر به لحاظ ماهيت اكتشافي ـ تحليلي و به لحاط هدف، توسعه‌اي است. گردآوري اطلاعات به دو شكل كتابخانه‌اي و ميداني بوده است. نتايج نشانگر فرصت‌هاي متعدد در زمينه توسعه شبكه ريلي ايران بوده و بر‌مبناي آنها، راهكارهايي در رابطه با توسعه شبكه و استفاده بهينه از شبكه حمل‌ونقل ريلي ارائه شده است. به‌گونه‌اي كه اتصال دروازه‌ها و نقاط استراتژيك مرزي، به‌ويژه بنادر مهم و تنها بندر اقيانوسي كشور (بندر چابهار) به شبكه ريلي، جهت افزايش حجم ترانزيت‌، كاهش حجم ترافيك بار در سواحل و كاهش حوادث جاده‌‌اي به‌عنوان مهم‌ترين اولويت‌هاي توسعه شبكه ريلي معرفي شده‌اند.