ارائه مدلي براي ارتقاء اخلاق پژوهشي در راستاي تجاري سازي تحقيقات دانشگاهي (مورد: دانشگاه‌هاي آزاد اسلامي استان اردبيل)

زماني كه از اخلاق و رعايت اصول اخلاقي در پژوهش صحبت مي­شـود، منظـور ايـن است كه پژوهش نه تنها بايد داراي روش كار مناسب باشـد، بلكه از نظر اخلاقي نيز بايد قابـل دفـاع باشـد. هدف اين پژوهش ارائه مدلي جهت ارتقاي اخلاق پژوهشي در راستاي تجاري سازي تحقيقات دانشگاهي دانشگاه­ هاي آزاد اسلامي استان اردبيل است. روش پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر نوع داده آميخته از نوع اكتشافي بود. جامعه آماري بخش كيفي پژوهش شامل متخصصان و خبرگان دانشگاهي و افراد ذي­صلاح داراي پست­هاي اجرايي در زمينه تجاري سازي بودند كه از سوابق اجرايي در سطوح تصميم­ گيري برخوردار بوده و محققان داراي كتب و مقالاتي در اين حوزه بودند كه با استفاده از روش نمونه­ گيري هدفمند و اصل اشباع ده نفر به ­عنوان حجم نمونه انتخاب شد. گروه دوم از جامعۀ آماري اين پژوهش، شامل كليه اساتيد هيت علمي و حق التدريس دانشگاه آزاد اسلامي استان اردبيل در سال 1395 ، به تعداد 537 نفر بودند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي و نسبي و فرمول كوكران، تعداد 172 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. در اين پژوهش به منظور گردآوري داده‌ها از روش كتابخانه­اي، مصاحبه نيمه ساختار يافته (بخش كيفي) و پرسشنامه محقق ساخته (بخش كمي) استفاده شد. مصاحبه با خبرگان بيانگر روا بودن مصاحبه بود و به ­منظور محاسبه پايايي از روش پايايي بين دو كدگذار استفاده شد كه نتايج بيانگر پايا و روا بودن مصاحبه بود. به­ منظور بررسي روايي پرسشنامه نيز از روايي صوري، محتوا و سازه استفاده شد و به­ منظور محاسبه پايايي آن نيز از ضريب آلفاي كرونباخ و پايايي تركيبي استفاده شد كه نتايج بيانگر روا و پايا بودن پرسشنامه محقق ساخته بود. براي تحليل داده ­هاي كيفي پژوهش از طريق تحليل محتوا استفاده شد. در بخش كمّي نيز با توجه به سؤال ­هاي پژوهش از روش­ هاي آمار توصيفي و استنباطي (مدل­سازي معادلات ساختاري، تحليل عاملي اكتشافي و آزمون تي تك نمونه اي) و با استفاده از نرم افزارهاي Spss و Amos استفاده شد. نتايج نشان داد مؤلفه ­هاي اخلاق پژوهشي شامل مؤلفه ­هاي فردي، محيطي و سازماني هستند و مؤلفه هاي تجاري ­سازي، شامل مؤلفه هاي فردي، محيطي و مديريت مي­باشند. مدل ارائه شده در پژوهش از برازش مناسبي برخوردار بود و يافته­ هاي پژوهش همچنين نشان دادند كه در بين مؤلفه­ هاي اخلاق پژوهشي، مؤلفه فردي و محيطي و در بين مؤلفه­ هاي تجاري سازي، مؤلفه فردي و مديريتي از وضعيت مطلوبي برخوردار نيستند. در حاليكه، مؤلفه سازماني در اخلاق پژوهشي و مؤلفه محيطي در تجاري سازي از وضعيت نسبتاً مطلوبي برخوردارند.