پديد آورندگان :
قبادي، روژين دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي , قبادي، مختار دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي , جلالي هنرمند، سعيد دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي , مندني، فرزاد دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي , فرهادي، بهمن دانشگاه رازي - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي
كليدواژه :
بهره‌وري اقتصادي , درآمد خالص , ذرت , نياز آبي , Zea mays L
چكيده فارسي :
اين تحقيق با هدف بررسي اثر سطوح آب آبياري و كود نيتروژن بر عملكرد دانه ذرت (رقم سينگل‌كراس 704) و ارزيابي بهره‌وري اقتصادي تيمارهاي آزمايشي، به صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي طي سال‌هاي 1393 و 1394 در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي كرمانشاه اجرا شد. عامل اصلي چهار سطح آب آبياري (60، 80، 100 و 120 درصد نياز آبي) و عامل فرعي چهار سطح كود نيتروژن (40، 70، 100 و 140 درصد مقدار توصيه شده بر اساس نتايج آزمون خاك) بودند. نتايج نشان داد كه صرف‌نظر از مقدار كود نيتروژن، با تأمين 120 درصد نياز آبي گياه، 8760 كيلوگرم دانه در هكتار توليد شد و با كاهش 20، 40 و 60 درصد حجم آب آبياري، عملكرد دانه به ترتيب 10، 37 و 65 درصد كاهش يافت. افزايش همزمان آب آبياري و كود نيتروژن باعث افزايش وزن خشك كل گياه، عملكرد دانه و ميزان پروتئين دانه شد. در سطوح پايين‌تر آبياري، تفاوت عملكرد دانه بين سطوح كود نيتروژن معني‌دار نبود، اما با تأمين 100 و 120 درصد نياز آبي، مصرف نيتروژن تا حد توصيه شده با تأثير مثبت بر اندازه بلال و اجزاي عملكرد، باعث افزايش عملكرد دانه شد، به طوري‌كه در تيمار 120 درصد نياز آبي، با مصرف100 و 140 درصد نياز نيتروژن، 9340 و 9280 كيلوگرم دانه در هكتار توليد شد. اين مقادير در تيمار 100 درصد نياز آبي، 8770 و 8300 كيلوگرم در هكتار بود. بيشترين درآمد ناخالص و درآمد خالص در هكتار (به ترتيب 82/94 و 48/99 ميليون ريال در سال 1393 و 86/70 و 45/04 ميليون ريال در سال 1394) در تيمار 120 درصد نياز آبي و 100 درصد نيار نيتروژن به دست آمد. حد مطلوب بهره‌وري اقتصادي آب (4200 و 3670 ريال بر مترمكعب در سال 1393 و 1394) و نيتروژن (71060 و 48650 ريال بر كيلوگرم در سال 1393 و 1394) در تيمار 100 درصد نياز آبي به دست آمد. نتايج نشان داد كه با افزايش مصرف كود نيتروژن، بهره‌وري اقتصادي نيتروژن كاهش يافت و مصرف نيتروژن تا حد 70 درصد مقدار توصيه شده، باعث بهبود بهره‌وري اقتصادي آب ذرت شد. در اين مطالعه هر چند كه بيشترين عملكرد دانه و درآمد خالص در تيمار120 درصد نياز آبي و 100 درصد نياز نيتروژن به دست آمد، اما انتخاب تركيب مناسب آب و نيتروژن بايد با در نظر گرفتن اهميت هر يك از نهاده‌ها، تغيير قيمت آن‌ها، بهره‌وري اقتصادي و محدوديت‌هاي زيست محيطي انجام شود.
چكيده لاتين :
To study effects of irrigation water and nitrogen fertilizer levels on grain yield and its components of maize (cv. SC704) and to evaluate economic efficiency of experimental treatments a filed experiment was carried out as split plot arrangement in randomized complete block design in 2014 and 2015 growing seasons at experimental field of Agriculture and Natural Resources Campus, Razi University, Kermanshah, Iran. Four irrigation water levels (60, 80, 100 and 120% of maize water requirement) were assigned to main plots, and four nitrogen fertilizer levels (40, 70, 100 and 140% of recommended levels based on soil test) were randomized in sub-plots. Results showed that regardless of nitrogen fertilizer levels, application of 120% of the maize water requirement, 8760 kg.ha-1 grain was produced and with reducing water requirements to 20, 40 and 60%, grain yield decreased by 10, 37 and 65%, respectively. Irrigation water and nitrogen supply simultaneously increased the total dry weight, grain yield and grain protein. At lower levels of irrigation water, there was no significant difference in grain yield between nitrogen fertilizer levels. However, application of 100 and 120% of the maize water requirement, nitrogen fertilizer up to recommended levels increased grain yield by its affect on ear size and yield components. Therefore, by application of 120% of maize water requirement and 100 and 140% of
nitrogen requirement, 9340 and 9280 kg.ha-1 maize grain yield was achieved. Grain yield in these nitrogen levels and 100% of maize water requirement were 8770 and 8300 kg.ha-1. The highest gross and net return per hectare (82.94 and 48.99 million Rials in 2014 and 86.70 and 45.04 million Rials in 2015, respectively) were obtained by application of 120% of maize water requirement and 100% of nitrogen requirement. Optimum level of water economic efficiency (4200 and 3670 Rials.m3 in 2014 and 2015) and nitrogen (71060 and 48650 Rials.kg-1 in 2014 and 2015) were obtained by application of 100% of maize water requirement. The results also showed that with increasing nitrogen fertilizer application, economic efficiency of nitrogen decreased and nitrogen application up to 70% of recommended level improved economic efficiency of maize. Although the highest grain yield and net income were obtained by application of 120% of maize water requirement and 100% of
nitrogen requirement, but appropriate combination of irrigation water and nitrogen levels is recommended considering the importance, price changes, economic productivity and environmental constraints of each inputs.
