كاربرد منحني‌هاي هيپسومتري بي‌بعد در ارزيابي فرسايش و رسوب‌گذاري (مطالعه موردي: حوضه نچي در استان كردستان)

خصوصيات فيزيكي حوضه‌ها از جمله ارتفاع و توپوگرافي؛ به صورت مستقيم و غير‌مستقيم اثرات بسيار زيادي بر فرآيند فرسايش دارند. از بين رفتن خاك به وسيله فرسايش و مسايل مرتبط به آن در حوضه‌هاي رودخانه‌اي از مسايل بسيار مهم محيطي اخير به شمار مي‌رود. در انتخاب يك مدل براي بررسي تكامل حوضه‌ها، منحني‌هاي هيپسومتريك به عنوان يك شاخص سنجش به‌شمار مي‌روند. منحني‌هاي هيپسومتري، توزيع سطوح ارتفاعي يك حوضه را از سطح آب‌هاي آزاد مي‌توانند ارزيابي و توصيف نمايند. اين منحني‌ها با ترسيم ارتفاع كل در مقابل مساحت كل حوضه ترسيم مي‌گردند. منحني‌هاي هيپسومتري بي‌بعد واقعي و تئوريك، از جمله روش‌هايي است كه امكان تحليل سه‌بعدي از منطقه را در اختيار كاربر قرار مي‌دهد. بر اساس نحوه قرارگيري اين منحني‌ها نسبت به هم، موقعيت و مكان نقاط داراي فرسايش و رسوب و نهايتاً مساحت آن مشخص مي‌شود. به منظور تجزيه و تحليل وضعيت فرسايش و رسوب‌گذاري و شناخت وضعيت تكاملي حوضه‌ها با ديد مقايسه‌اي، در سطح حوضه نچي و زيرحوضه‌هاي آن، جداول و منحني‌هاي هيپسومتري بي‌بعد محاسبه، ترسيم و مقايسه شده‌اند. مقايسه سه زيرحوضه انجيران، دره‌وران و گاگل نشان داد كه زيرحوضه انجيران، را مي‌توان در رديف حوضه‌هاي در حال تعادل نسبي قرار داد. زيرحوضه گاگل نسبت به حالت تعادل در مقايسه با دو زيرحوضه ديگر فاصله بيشتري دارد و مي‌توان گفت كه نسبت به دو زيرحوضه ديگر جوان‌تر است. با مشاهده منحني‌هاي تئوريك و واقعي حوضه نچي متوجه مي‌شويم كه كل حوضه تا اندازه‌اي جوان است و تا حالت تعادل فاصله نسبتاً كمي دارد.