تاثير سطوح مختلف بيوچار حاصل از پوست گردو و بسترمرغ بر فراسنجه‌هاي تخميري شكمبه و توليد متان به‌روش برون تني

سابقه و هدف: بيوچار نوعي ماده غني از كربن است كه از سوختن زيست‌ توده‌هاي كشاورزي و دامي در محيطي با اكسيژن كم توليد مي‌شود. اين ماده با داشتن ساختاري متخلخل و سطح ويژه وسيع، جايگاهي مناسب براي استقرار و توسعه بيوفيلم حاوي جمعيت‌هاي مختلف ميكروبي در محيط‌هاي بي‌هوازي از جمله شكمبه فراهم كرده و سبب رشد و تكثير ميكروبي و بهبود بازده تخمير مي‌شود. ساختار پر منفذ بيوچار تشكيل كلوني‌هاي ميكروبي از جمله متانوتروف‌ها (اكسيدكننده متان) را تسهيل مي‌كند و با افزايش جمعيت آن‌ها و همچنين استقرار كلوني‌هاي متانوژن و متانوتروف در سطح بيوچار اكسيداسيون متان افزايش مي‌يابد. اين تحقيق به‌منظور بررسي اثر سطوح مختلف بيوچارهاي حاصل از پوست گردو و بستر مرغ بر ميزان توليد گاز، قابليت هضم، توليد متان و آمونياك به‌روش آزمايشگاهي انجام شد. مواد و روش‌ها: براي توليد بيوچار، پوست گردو و بستر مرغ به‌صورت مجزا در حلب‌هاي دردار با‌حداقل نفوذ اكسيژن به‌مدت 3 ساعت سوزانده شدند. سطوح 0/5، 1 و 1/5 درصد از هر بيوچار به جيره‌ پايه شامل: يونجه، كاه گندم، سبوس گندم، دانه جو، دانه ذرت، كنجاله سويا، مكمل معدني و ويتاميني و نمك با‌نسبت 40 به 60 علوفه به كنسانتره اضافه گرديد. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با هفت تيمار شامل: 1 شاهد (جيره پايه بدون بيوچار) 2 جيره پايه+ 0/5 درصد بيوچار پوست گردو 3 جيره پايه+ 1 درصد بيوچار پوست گردو 4 جيره پايه+ 1/5 درصد بيوچار پوست گردو 5 جيره پايه+ 0/5 درصد بيوچار بستر مرغ 6 جيره پايه+ 1 درصد بيوچار بستر مرغ 7 جيره پايه+ 1/5 درصد بيوچار بستر مرغ با سه تكرار اجرا شد. انكوباسيون با‌استفاده از مايع شكمبه چهار راس گوسفند كرماني مجهز به فيستولاي شكمبه‌اي، 2 ساله با‌وزن 50/5 كيلوگرم تهيه شده دو ساعت بعد از تغذيه صبح، انجام شد. توليد گاز نمونه‌ها در زمان‌هاي 2 ،4، 6، 8، 12، 18، 24، 48، 72 و 96 ساعت در شرايط آزمايشگاهي تعيين گرديد. در پايان 24 ساعت، قابليت هضم ماده خشك، غلظت نيتروژن آمونياكي و توليد متان تعيين و فراسنجه‌هاي توليد گاز، انرژي قابل‌متابوليسم، اسيدهاي چرب كوتاه زنجير و قابليت هضم ماده آلي برآورد گرديد. يافته‌ها: افزودن بيوچار به جيره‌هاي آزمايشي كاهش توليد گاز در زمان‌ 24 و 96 ساعت انكوباسيون را به‌همراه داشت و سبب كاهش معني‌دار انرژي قابل‌متابوليسم، اسيدهاي چرب كوتاه زنجير و قابليت هضم ماده آلي شد. سطوح 1 و 1/5 درصد بيوچار پوست گردو و 1/5 درصد بستر مرغ سبب افزايش قابليت هضم ماده خشك نسبت به جيره شاهد شدند. غلظت نيتروژن آمونياكي با‌ افزودن بيوچار پوست گردو و بستر مرغ در مقايسه با‌شاهد كاهش يافت. سطح 1 درصد بيوچار پوست گردو و 1/5 درصد بيوچار بستر مرغ بيشترين كاهش را در مقدار و درصد متان توليد شده نسبت به شاهد نشان دادند. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه تيمار 1 درصد بيوچار پوست گردو و 1/5 درصد بيوچار بستر مرغ مي‌تواند باعث كاهش توليد متان، آمونياك و بهبود بازده تخمير شكمبه شود. بنابراين، استفاده از 1 درصد بيوچار پوست گردو و يا 1/5 درصد از بيوچار بستر مرغ مي‌تواند براي دستكاري تخمير در شكمبه و كاهش توليد گاز متان مورد استفاده قرار گيرند.