اصالت سنجي مسكوكات نقره منسوب به عصر هخامنشي بر مبناي مطالعات فلزكاري كهن (آركئومتالورژي)

آن‌چه امروزه به‌عنوان يك وجه مخرب در تاريخ هنر و فرهنگ كشور محسوب مي‌شود، جعل آثار باستاني به معناي معاصر آن است كه سابقه‌اي حدود 150100 سال دارد. اين آثار با توقيف از سارقان و جاعلان وارد موزه‌ها شده‌اند كه تا زماني كه به‌عنوان اثر جعلي شناسايي نشوند، اثر اصل محسوب مي‌شوند كه از اين‌رو، شناسايي دقيق و تشخيص اصل از غيراصل اين آثار با استفاده از مطالعات علمي و آزمايشگاهي و قبل از ورود به موزه‌ها، اهميت بسيار دارد. در اين پژوهش، تعداد 10 سكه‌ي نقره‌ي منسوب به دوره‌ي هخامنشي، از يك مجموعه‌ي 57 عددي كه در موزه‌ي پارس شيراز نگهداري مي‌شوند و از سارقان آثار فرهنگي در مرودشت فارس ضبط شده‌اند، انتخاب و جهت تعيين اصالت‌سنجي مورد بررسي آزمايشگاهي قرار گرفته‌اند. هدف از اجراي تحقيق، پاسخ به اين دو پرسش عمده بود: 1 نمونه‌ي سكه‌هاي نقره‌ي مورد مطالعه بر مبناي فناوري و ريزساختارشناسي با مسكوكات نقره‌ي عصر هخامنشي مطابقت دارند؟ 2 چگونه مي‌توان از ميزان تشابه ساختاري سكه‌ها به اصالت آن‌ها پي‌برد؟ جهت پاسخ به اين پرسش‌ها و پس از انجام مطالعات كتابخانه‌اي، ابتدا سكه‌هاي مورد مطالعه توسط دستگاه PIXE مورد آناليز عنصري قرار گرفته و ميزان عناصر موجود در آن‌ها اندازه‌گيري گرديد؛ سپس، نتايج به‌دست آمده با نتايج مطالعه‌ي صورت گرفته بر روي 57 سكه‌ي اصل هخامنشي متعلق به موزه‌ي ملي ايران باستان، به‌عنوان نمونه‌هاي شاهد، مقايسه شدند. نتايج اين مقايسه نشان داد كه عناصر فلزي، مانند: نقره، سرب، طلا و مس و نحوه‌ي پراكنش آن‌ها در نمونه‌هاي مورد مطالعه و در سكه‌هاي اصل هخامنشي، مقادير مشابهي دارند كه اين موضوع مي‌تواند اصالت نمونه‌ها را تأييد نمايد. درنهايت، مطالعات تطبيقي نقوش و وزن نمونه‌ها، شباهت آن‌ها را با سكه‌هاي اصل نقره‌ي هخامنشي تأييد كرد.