مواضع گفتماني و جهت گيري هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران

Discourse positions and the foreign policy orientations of Islamic Republic of Iran

با تغيير دولت‌ها در جمهوري اسلامي ايران مشاهده مي‌شود كه سياست‌هاي خرد و كلان آنها در سطح ملي، منطقه‌اي و بين المللي با چرخش‌هاي مشخص و غيرقابل انكاري همراه است، در حالي كه اين دولت‌ها در يك گفتمان كلان و فراگير انقلاب و جمهوري اسلامي ايران قرار دارند. چنين چرخشي در رويكردها ايجاب مي‌كند كه به اين مسئله پرداخته شود كه دولت‌ها بر كدام مبنا رفتار كرده و چه عواملي آنها را به سمت سياست‌هاي متفاوت سوق مي‌دهد. آيا پيش‌زمينه‌هاي فكري كه برآمده از ديدگاه‌هاي هويتي و تاريخي است، نقشي در اين تفاوت رويكردها دارد يا اينكه تنها بر اساس ملزومات جاري داخلي و بين‌المللي چنين تفاوت‌هايي ايجاد مي شود؟ در بررسي اين مقاله كه سال‌هاي 1376 تا 1394 را در برمي‌گيرد،‌ عنوان مي‌شود كه دلايل اصلي تفاوت تصميمات و رويكردها در حوزه سياست خارجي بيش از هر چيز برآمده از ديدگاه‌هاي هويتي و مباني فكري شكل‌گرفته در طول تاريخ گذشته است كه در دولت‌ها نمايان مي‌شود. بنابراين اين مسئله بسيار مهم است كه يك دولت كه بر محوريت رئيس جمهور شكل مي‌گيرد، از كدام رگه‌هاي هويتي و تاريخي ايران تاثير پذيرفته كه به سياست‌هاي جاري آن طي دوره‌اي كه روي كار است، تبديل مي‌شود. با توجه به اينكه ايران از زمينه‌هاي فكري، هويتي و تمدني گوناگوني شكل گرفته،‌ تاثير هر يك از اين دوره ها (ايران باستان، دوره اسلامي-شيعي و مدرن - معاصر) بر دولت‌ها مي‌تواند سياست‌هاي متفاوتي را شكل دهد. البته اين تاثيرپذيري نسبي است و هيچ دولتي را نمي‌توان جستجو كرد كه خالي از هر يك از مباني فكري و هويتي اين سه باشد. از اين‌رو مسئله مهم اين است كه در كدام‌يك از دولت‌ها، كدام زمينه‌هاي فكري و هويتي محوري است و ريشه عميق‌تري دارد و رفتارهاي سياسي اصلي را تعيين مي‌كند. بخش تئوري اين مقاله گفتمان، انتخاب شده تا تفاوت رويكردي دولت‌هاي شكل‌گرفته از سال 1376 تا 1394 با چشم‌انداز مناسب‌تري ارائه و بر همان مبنا ريشه‌هاي هويتي متني-حاشيه‌اي دولت‌ها نيز نمايان شود. بر اين مبنا سوال اصلي مقاله اين است كه «سياست‌هاي هويتي دولت‌ها چه نقش و تاثيري بر رويكردهاي سياست خارجي ايران بين سال‌هاي 1376 تا 1394 داشته اند؟» فرضيه نيز بر اين مبنا است كه «سياست هاي هويتي دولت ها، متاثر از پيشينه و هويت تاريخي و گرايشات و مواضع گفتماني متفاوت بين سال هاي 1376 تا 1394 باعث اتخاذ رويكردهاي متفاوت در سياست خارجي ايران شده اند.»

With the change of governments in I.R.I, the policies will lead to specified rotations, while are in a massive discourse of Islamic Revolution. So what background leads them to different policies? Are backgrounds emerged from the views of identity involved in that? In this article the main reasons for differences in approaches in the field of foreign policy more than anything else is the result of identity views. Therefore, the issues of identity of ancient Iran, issues of Islam-Shiite and modern era effect on the governments. Important issue is in which government, which backgrounds of identity is more pivotal and determines main political behavior? The theory of this article is selected as discourse to represent difference in government approaches formed from 1376 to 1394 to show identity roots of governments. Based on this notion the “main question” of article is “what’s been the effect of Identity politics of governments on IRI’s foreign policy approaches in years from 1376 to 1394?” The “hypothesis” is “Identity politics of governments which’s been effected by background, historical identity, political tastes and orientation between 1376 to 1394, has been led to make different approaches in Iran foreign policy”