بررسي رژيم حقوقي رودخانه هاي متوالي بين المللي با تاكيد بر رودخانه هيرمند

Examination the Legal Regime of International Consecutive Rivers with an Emphasis on the Hirmand River

عليرغم اينكه از لحاظ فيزيكي بين رودخانه‌هاي مرزي و پي درپي تفاوتي وجود ندارد، مقررات حقوق بين الملل در مورد اين دو دسته از رودخانه‌هاي بين المللي يكسان است؛ در تحقيق حاضر، رودخانه‌هاي پي در پي و قواعد و مقررات بين المللي و رويه هاي قضايي و روند حقوقي خاصي براي مواردي كه تاكنون در نظام حقوق بين الملل مسكوت مانده در نظر گرفته شده است و به صورت موردي نسبت به بررسي رژيم حقوقي رودخانه هيرمند كه افغانستان نسبت به ايران بالادست و حدود 150سال است اختلاف بين دو كشور وجود دارد پرداخته شده است. در كشور ما ضريب وابستگي به منابع آب با منشا خارج از كشور، در بعد ملي رقم ناچيزي است ولي در بعد منطقه‌اي رقمي بالا و بسيار مهم و حياتي است به طوري كه ضريب وابستگي سيستان به رودخانه مرزي هيرمند تقريبا 100 درصد است. از اين رو هر از چند گاهي جلوگيري از ورود آب هيرمند از افغانستان به ايران منجر به نابودي كشاورزي منطقه و بروز بحران و خشك سالي مي-شود. از عمده مسائل مربوط به رودخانه هيرمند اين است هر دو كشور نياز حياتي به آب اين رودخانه دارند و حوادث جاري كشور افغانستان باعث شده است كه مديريت اين رودخانه در طرف سرزمين افغانستان بر اساس مقررات معاهده موجود به بوته فراموشي سپرده شود. اين پژوهش به اين مسئله مهم از لحاظ قواعد و مقررات بين المللي پرداخته است. روش به كار رفته در اين تحقيق روش كتابخانه-اي بوده كه به منظور تحليل كيفي و بررسي رويدادهاي گذشته از اسناد و متون استفاده شده و با ارزيابي و سنجش مشكلات مربوط به رودخانه هاي پي در پي راه حل حقوقي براي آن ها ارائه شده است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در صورت بروز اختلاف جديد بين دو كشور اين موضوع بايد با استناد به حقوق بين الملل و رويه قضايي موجود مجدا توسط مراجع ذي صلاح طرفين مورد بررسي قرار گرفته و حل و فصل شود.

Although physically there is no difference between consecutive rivers and border ones, rules of international law on these two categories of international is the same; in the present study, successive rivers, international rules, judicial procedures and specific legal process are considered for cases so far remain unsaidin the international legal system and intended to determine legal regime of the Hirmand River as a case that Afghanistan compared to Iran is upstream and there is conflictbetween the two countries about 150 years. In our country coefficient dependence on water resources originating outside the country is in the above-digit regional and national insignificant, but is crucial to border the river Hirmand so that Sistan dependency ratio is almost 100 percent. Therefore, from time to time to prevent the entry of the Hirmand River from Afghanistan to Iran this led to the destruction of region agriculture and drought. Of major issuesregarding Hirmand River are crisis and a vital need for both countries to water of the river. Current events in neighboring countries like Afghanistan has made the management of the riverbeforgotten in the territory of Afghanistan, based on existing treaty provisions. This research addressed this important issue in terms of international rules. Used method here is library one which is presented in order to analyze and study past events of texts and documents and also to evaluate problems related to consecutive rivers and give legal solutions. The results of this study show that in the event of a new conflict between the two countries should be investigated and resolved based on international law and existing jurisprudence aggressively “by the competent authorities” of both sides.