تحليل انتقادي دلالت اصطلاح «الخلفاء الراشدون» در روايات فريقين

با بررسي در پيشينه اصطلاح «الخلفاء الراشدون» در منابع اهل سنت و شيعه اين مطلب دريافت مي گردد كه اين اصطلاح، در منابع سني از وجهه بيشتري برخوردار است، به عبارتي نمود آن در ميان دانشيان و عالمان اهل سنت بيشتر است، زيرا اكثر ايشان آن را بنابر مصالح فرقه اي خويش به نفع خود گرفته و بسياري از مباني اعتقادي خويش را بر اساس آن استوار ساخته، سامان داده اند. اين اصطلاح به معني امروزين آن، چنانكه مد نظر دانشمندان شيعي و سني است [يعني خلفاي اربعه ابوبكر، عمر، عثمان و اميرمؤمنان علي(ع)] در آن زمان بدين شكل و معنا رواج نداشته است. منشأ اين اصطلاح در روايتي از پيامبر رخ نموده كه تنها راوي آن عرباض بن ساريه است و در ديگر طبقات به جهت محتواي مصلحتي و فرقه اي تعداد روات آن افزون يافته كه تقريبا اكثر آنها اهل شام ـ معروف به مبغضين امام علي و اهل بيت ـ هستند. اين پژوهش به دنبال آن است كه با بررسي نقدي نسبت به اسناد و طرق متعدد كه از اهل سنت و شيعه وارد شده، مصاديق صحيح آن را بنابر منابع فريقين بيابد و نظر مشهور در اين باره را به چالش بكشاند و بيان كند كاربست اين اصطلاح در منابع اهل سنت كه برخي نظريات اصولي يا فقهي خود را بر پايه آن سامان داده اند، از اساس بر پايه خطا صورت پذيرفته كه براساس حديثي موضوع بنا گرديده است.