تفسير بينامتني از آيۀ 69 سورۀ احزاب بر اساس ترجمه‌هاي آلماني و عبري قرآن كريم ‏

آيۀ 69 سورۀ احزاب مؤمنان را از تكرار آنچه موجب آزار موسي مي‌شد، نهي‌ مي‌كند: «يا أَيهَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كاَلَّذِينَ ءَاذَوْاْ مُوسىَ‏ فَبرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُواْ وَ كاَنَ عِندَ اللَّهِ وَجِيهًا» با اين حال آيه تصريحي راجع به مطالبي كه برخي با گفتن آن موسي را مي‌آزردند، ندارد و تنها به عبارت «مما قالوا» اكتفا شده است. منابع تفسيري چهار وجه را در اين رابطه برشمردند: الف) تهمت قتل هارون؛ ب) انتساب مسائل غير اخلاقي به وسيله قارون؛ ت) انتساب مشكل جسمي؛ ث) تهمت سحر و جادو. از سوي ديگر، بسياري از مفسران معتقدند اين آيه به برخي جريان‌سازي‌ها در پي ازدواج رسول خدا(ص) و همسر مطلقه زيد بن حارثه اشاره دارد. به نظر مي​رسد، نخستين بار ساموئل گونتر وال در بازنويسي ترجمۀ آلماني قرآن اثر بويزن، در يك پاورقي مناسب‌ترين وجه براي تفسير اين آيه را واقعۀ مطرح در سِفر اعداد: 12 دانسته كه ماجراي اعتراض‌ها به ازدواج موسي و صفوره را شرح مي​دهد؛ چه اينكه براساس يك سنت كهن عبرانيان مجاز به ازدواج با اقوام ديگر نبودند و صفوره از مدياني‌ها بود. آبراهام گايگر اين كشف گونتر وال را اندكي بسط داد و از اين طريق به ترجمه‌هاي آلماني و عبري راه يافت. مقاله حاضر با تفصيل بيشتر، اين موضوع را به عنوان يك تفسير بينامتني مورد بررسي قرار داده است.