عنوان مقاله :
ميل در چشم جهان بينش كشيد! (نورالعيون زرين دست و تصحيح آن)
پديد آورندگان :
نصري، گلپر دانشگاه يزد , كرامتي، يونس دانشگاه تهران - پژوهشكده تاريخ علم
كليدواژه :
نورالعيون , ابوروح محمد بن منصور جرجاني , زرين دست , تذكره الكحالين , چشم پزشكي
چكيده فارسي :
نورالعيون، اثر ابوروح محمد بن منصور جرجاني (زرين دست) ، نخستين كتاب چشم پزشكي فارسي است كه ظاهرا در قرن پنجم هجري نگاشته شده است. اين اثر به كوشش يوسف بيگ باباپور، برپايه شش نسخه تصحيح، و در 1391ش منتشر شده است. مصحح از دست نويس كهن و اصيل كتابخانه مرعشي (به شماره 12528) بهره اي نجسته و در خواندن نسخه هاي منتخب خويش هم توفيقي نيافته است. نيز براي پيداكردن سرچشمه هاي كار مولف و بازيافتن ضبط هاي درست از راه هم سنجي كتاب با كحالي نامه هاي عربي مانند كتاب العشر مقالات في العين حنين ، تذكره الكحالين علي بن عيسي كحال و بخش چشم پزشكي الحاوي كمترين اهتمامي نكرده است. از مقايسه نورالعيون با تذكره الكحالين آشكار مي شود كه بخش زيادي از آن برگردان متن عربي تذكره است.
بدخواني ها، كاست و فزودهاي نابجا، كامل نبودن نمايه ها و تعريف نگاريهاي نادرست در واژه نامه كتاب نشان مي دهد كه نورالعيون همچنان در شمار آثار نيازمند تصحيح است. در اين مقاله ضمن نشان دادن برداشت ها و اثرپذيري هاي نورالعيون از كتاب هاي ديگر، به برخي از ضبط هاي نادرست متن اشاره شده و ايضاحاتي در اين خصوص آمده است.