نظام جمعيت شهري در مناطق ايران با تاكيد بر مطالعه تطبيقي منطقه البرز جنوبي و خراسان

نظام شهري هر كشوري بيانگر چگونگي كنش و واكنش متقابل شهرهاي آن كشور   مي باشد. در اين تحقيق ابتدا به بررسي توزيع فضايي جمعيت شهري ده منطقه طرح كالبدي ملي و منطقه‌اي (از سال هاي 1335 تا 1390) پرداخته شده و سپس تحليل نظام جمعيت شهري در بين ده منطقه كالبدي صورت گرفته است. از بين مناطق ده گانه طرح كالبدي ملي و منطقه اي، دو منطقه البرز جنوبي (شامل استان هاي تهران، مركزي، سمنان، زنجان، قزوين، قم و البرز) و خراسان (شامل استان هاي خراسان شمالي، خراسان رضوي، خراسان جنوبي)كه به ترتيب داراي بيشترين و كمترين ميزان تغيير و تحول بين مناطق ده گانه بوده اند انتخاب‌شده است. در ادامه تحليل، شاخص هايي همچون تغيير جايگاه بيست شهر اول منطقه از سال هاي 1335 تا 1390؛ تحليل تعداد جمعيت واقعي و تعداد جمعيت 20 شهر اول منطقه در رابطه با تئوري زيپف در سال 1390 و همچنين تحليل هاي ميزان نخست شهري و عدم تمركز شهري در دو منطقه البرز جنوبي و خراسان؛ به‌صورت جداگانه انجام‌شده است. سرانجام با مقايسه دو منطقه خراسان و البرز جنوبي باهمديگر و با مناطق كالبدي ملي منطقه اي مشخص گرديد كه منطقه البرز جنوبي به‌رغم اينكه جايگاهش در بين ده منطقه دچار تغيير و تحولي نشده ولي در تحولات درون منطقه اي دچار تحولات عظيم و بزرگي شده است و بالعكس منطقه خراسان كه در تحولات بين منطقه اي داراي تغيير و تحول اساسي بوده، در تحولات درون منطقه از ثبات نسبي برخوردار بوده است. همچنين در اين تحقيق مشخص گرديد كه با توجه به تحولات بين منطقه اي، نمي توان تحليل و پيش‌بيني درون منطقه اي را نيز انجام داد.